'Godvergeten' wint de FIAT/IFTA Archive Award in categorie 'Excellence in Archive Production'
Tijdens de FIAT/IFTA World Conference, een conferentie voor televisiearchieven, dit jaar georganiseerd in Boekarest, worden jaarlijks Archive Awards in verschillende categorieën uitgereikt. VRT viel dit jaar voor het eerst in de prijzen.
Uit de drie genomineerde televisieproducties in de categorie 'Excellence in Archive Production' kwam ‘Godvergeten’ als winnaar uit de bus. Trots ontvingen Regisseur Ibbe Daniëls en beeldresearcher Sven Van der Fraenen deze Archive Award.
De documentaireserie 'Godvergeten' toont in vier afleveringen twintig Belgische mannen en vrouwen die als kind werden misbruikt en mishandeld door een katholieke priester of pater. De overlevenden en hun familieleden worden geïnterviewd en gevolgd in hun zoektocht naar erkenning.
Zo oordeelde de jury:
'De kijker wordt meegenomen op een reis waarbij een tijdlijn van gebeurtenissen wordt gevolgd die een duidelijk beeld geeft van de perceptie en gevoelens in elke fase van de reis van de slachtoffers en gevoelens in elke fase van de reis van de slachtoffers. De jury vond dat het archief vakkundig was gebruikt om die gevoelens op te roepen, met een goed doordachte, sterke narratieve ontwikkeling. Deze documentaire herinnerde ons aan het belang van historische documenten, inclusief audiovisuele verslagen, als meer dan een bron om een verhaal te illustreren en erkende dat ze vaak het verhaal zijn en getuigen van de waarheid, die validatie, bewijs en authenticiteit bieden. De documentaire gebruikte een brede reeks archiefbronnen en de jury erkende dat dit een belangrijke rechtszaak was wat zal hebben geleid tot complexiteit en aanzienlijke uitdagingen bij het opruimen van het archief en het presenteren van de context van het verhaal. De jury prees de gevoelige montage van de documentaire en hoe het archiefmateriaal op creatieve manieren werd gebruikt.'
Ibbe Daniëls, regisseur: 'Het archief in 'Godvergeten' was onze sparringspartner. We gingen aan de slag met honderden fragmenten over kerkelijk misbruik. Het rijke VRT-archief, internationale berichtgeving, persoonlijke footage, homevideo’s... Die veelheid was belangrijk om het systeem van misbruik bloot van te leggen. En die veelheid was afschuwelijk.'
Sven Van der Fraenen, beeldresercher voor de reeks, spendeerde heel wat tijd aan de selectie van het juiste archiefmateriaal: 'Toen Ibbe en Ingrid me hun project voorstelden, voelde ik meteen het onwaarschijnlijk maatschappelijk belang van deze reeks, en ik kon niet anders dan ja zeggen op wat een niet aflatende kruistocht werd op zoek naar het goede en vervolgens naar het beste beeld. Na twee jaar beeldresearch stond de teller op 523 beeldfragmenten, komende uit alle hoeken van de wereld. Zo bestaat de reeks Godvergeten nu in totaal voor ongeveer één derde uit archiefmateriaal. En toch voelt Godvergeten aan als een actuele documentaire vol nieuwe getuigenissen en filmische portretten. Misschien is dat wel de grootste archiefverdienste van de reeks, dat archief en nieuw materiaal zo creatief geblend zijn dat het voor de kijker aanvoelt als één groot geheel.'
'Ik wilde een gevoel creëren van tijdloosheid', aldus Ibbe Daniëls. 'Ik projecteerde homevideo’s op een muur of liet beelden stralen uit een oud tv-toestel. Op die manier kreeg het archief iets heel afstandelijk en verlaten. Alsof het een herinnering was die lang werd opgeborgen maar nu een noodkreet werd.'
De spraakmakende documentaireserie veroorzaakte een ongekende emotionele schokgolf in België. De verhalen van de slachtoffers leidden tot veel boze reacties van kijkers, een massale hoeveelheid ontdopingen en zelfs tot een parlementaire onderzoekscommissie. Het archiefmateriaal was een cruciaal en vitaal onderdeel van de storytelling om de waarheid te onthullen.
'Het archief liegt namelijk nooit', zegt Sven Van der Fraenen. 'Dankzij het uitgebreide 70 jaar oude VRT-nieuwsarchief werd 'Godvergeten' ook een onthutsende historische reconstructie die het doofpotsysteem van de katholieke kerk pijnlijk accuraat kon blootleggen. Je ziet de kerkleiders jarenlang voor de camera alle gevallen van kindermisbruik minimaliseren, steeds op dezelfde manier, vaak met dezelfde loze beloftes aan het einde. In combinatie met de straffe getuigenissen van de slachtoffers werd het op die manier een explosieve cocktail die heel Vlaanderen vier weken lang beroerde van kop tot teen.' Sven en Ibbe kunnen maar één ding concluderen: 'Het archief was een godsgeschenk voor 'Godvergeten'.'
