Jan Leyers op rondreis in 'De Weg naar Mekka'

maandag 10 september 2007

Stevenen we af op een clash tussen het Westen en de moslimwereld? Steeds meer mensen zijn ervan overtuigd. Want zowel bij ons als elders in de wereld wordt er straffe taal gesproken: van 'de hoofddoek is een mensenrecht' tot 'de koran moet verboden worden'.

M


isschien wonen we wel naast elkaar, maar blijkbaar leven we werelden apart: van de hysterie om de Mohammed-cartoons tot de diabolisering van iedereen met baard of boerka is elk begrip zoek. Maar niemand lijkt te weten wat de moslims nu echt bezielt, in die enorme moslimwereld die drie continenten overspant. En daarom besloot Jan Leyers de weg naar Mekka te kiezen.

Hij trekt op zoek naar antwoorden, op zoek naar de achterkant van de moslimtong. Hoe zit het nu echt met de moslims, van Marokko tot Saoedi-Arabië? Hoe denken en voelen ze, hoe leven ze, hoe zit het met de moslima's, hoe kijken ze naar het Westen en hun eigen islam? Jan dringt steeds dieper door tot het hart van de islam en van de moslims, richting Mekka, waar het allemaal begon.

'De Weg naar Mekka' brengt Jan van het idyllische maar onderhuids broeiende Marokko naar het verscheurde Algerije en het onbekende Libië. Het ambitieuze en toeristische Egypte blijkt een broeinest van fundamentalisme. Via Jordanië en Palestina trekt hij naar boven, naar 'schurkenstaat' Syrië en het weer eens verwoeste Libanon. En tenslotte van een Turkije zoals we het nog niet kenden over het eigenzinnige Iran, met een tussenstopje in het ultra-kapitalistische Qatar, naar het einddoel: het mysterieuze Saoedi-Arabië.

Op die eindeloze reis praat Jan met moslimgeleerden, maar ook met de gewone moslim op de straat. Hij wordt ingewijd in de islam, en bezoekt bijzondere plaatsen én mensen die in het moslimgeheugen gegrift staan. Jan en de kijkers worden ontroerd, verbaasd, gechoqueerd en vaak verward door verhalen, meningen, feiten en beelden. Talrijk zijn de vrouwen die het verhaal kleuren: vaak lijken ze sterker en waardiger dan de mannen, en tonen ze zich ook verbazingwekkend open tegenover de westerling Leyers, misschien meer dan ze tegenover de mannen van hun eigen volk zouden durven. Dat de Telesaurus-ploeg een vrouwelijke redacteur (islamologe Lies De Pauw) in zijn rangen telde, wat op zich bijzonder ongewoon was, heeft ongetwijfeld deuren geopend. Zo kreeg Jan zélfs toegang tot plekken die normaal strict women only zijn...

'De Weg Naar Mekka' is soms een brede boulevard van openheid, maar verandert ook geregeld in een kronkelend, moeilijk begaanbaar pad. Want Madani Mezrag, oud-terroristenleider en publieke vijand nummer één in Algerije, krijg je niet te zien zonder een spannend kat-en-muisspel doorheen de straten van Algiers. En op een louchje markt in Casablanca moeten Jan en zijn ploeg net niet op de vlucht voor een woedende menigte, opgehitst door een volksmenner met onduidelijke anti-Leyersiaanse motieven.

Gelukkig verkreeg Telesaurus uitgebreide medewerking van de Belgische diplomatieke diensten. Minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht kwam enkele malen persoonlijk tussen en in Libië bleek het netwerk van Herman Decroo wonderen te doen. De Belgische ambassadeur in saoedi-Arabië keerde zelfs speciaal van vakantie terug naar zijn post in Riyadh eenmaal Jan in het land was. En het hielp: terwijl Saoedi-Arabië amper Westerse toeristen binnenlaat, laat staan journalisten en cameraploegen, krijgen Jan en zijn team haast de sleutels van het land aangereikt. Zo waren ze de allereerste buitenlandse cameraploeg in het Saoedische parlement, waar ze een interview versierden met de parlementsvoorzitter die (dit is Saoedi-Arabië...) ook de imam van de Grote Moskee van Mekka is. Maar toch blijft Saoedi-Arabië vooral een mysterie, want het zal in dat land zijn dat Jan de meest hallucinante ontmoeting van de hele reis doet...

En zo leert hij de meest verbazende dingen: zo beweert een sympathieke Spaanse bekeerling dat Jezus een moslim was, en meer nog, dat Jan zelf een moslim is... Een universiteitsrector weet dan weer dat alle wetenschap in de koran staat, van de uitvinding van het wiel tot het klonen van schapen. Een winkeluitbater is er heilig van overtuigd dat Westerse vrouwen verplicht worden om halfnaakt over straat te lopen. En een willekeurige taxichauffeur citeert zonder problemen de integrale koran uit het hoofd.

Maar Jan ontmoet ook mensen die hem door hun vastberadenheid en waardigheid de mond snoeren. Zo is er Nadia Yassine, dochter van een invloedrijke Marokkaanse sjeik, die actief opkomt voor vrouwenrechten én voor de islamstaat. In Egypte ontmoet hij de aantrekkelijke, zelfbewuste en uiterst intelligente Elham Fathi, een medewerkster van de website islamonline.net. Zij heeft er geen probleem mee om ooit iemands vierde vrouw te worden, ze wil haar man dan zelfs met plezier helpen zoeken naar een extra vrouw als hij die nodig heeft. De weduwe van een Palestijnse zelfmoordterrorist is trots op haar man, en hoopt dat haar kinderen in de voetsporen van hun vader treden. Mohammed al Habash, de meest vooraanstaande moslimgeleerde van Syrië, gaat fel tekeer tegen sommige Brusselse moslims, die hij vergelijkt met de Taliban.

Naarmate Jan dieper doordringt, wordt het verhaal boeiender en complexer. Want Jan doet meer dan praten. Met Marokkaanse soefi's danst hij zich in een trance en met ongeduldige Egyptenaren wacht hij de hele dag op een boot die maar niet wil vertrekken. Hij dringt door in heiligdommen en in huiskamers, in broeiende steden en idyllische dorpjes, in woeste bergen en de gloeiend hete woestijn. Steeds meer krijgt hij het gevoel dat hij rondtrekt in een vreemde wereld en een vreemde cultuur. In een manier van denken die blijkbaar fundamenteel verschilt van de onze.

Maar welke conclusie moeten we nu trekken uit 'De Weg naar Mekka'? Kunnen we een gemeenschappelijke basis vinden, of leggen we ons beter neer bij de verschillen? En hoeveel conflicten mogen we nog verwachten? Na 10 afleveringen zullen we een stuk dichter bij het antwoord zijn, al zal dat vaak van kijker tot kijker verschillen. Eén ding is in elk geval zeker: het zal aartsmoeilijk worden om nadien nog onbekommerd de onverdraagzame óf de politiek correcte slogans te hanteren die tot op heden bij ons het debat over de islam bepalen.

'De Weg naar Mekka', vanaf vrijdag 28 september om 20.50 uur op Canvas.

DOSSIER: Het najaar van 2007

volledig dossier

TVvisie Extra



Onze apps

Download onze app op de Google Play Store Download onze app in de App Store

Meest recente

Multimedia SPOTLIGHT

Kijktip van de dag

'Vive le Vélo, Leve de Ronde' - Karl Vannieuwkerke (Eén)

Karl ontvangt David van der Poel, Jolien D'hoore en Stijn Steels aan zijn tafel in de Vlaamse Ardennen om te praten over hun passie voor de koers en 'Vlaanderens mooiste'. Sammy Neyrinck duikt in de sfeer van de Ronde voor dagverse reportages uit het peloton. En Bart Aerts gaat op zoek naar verhalen rond wielerlegende Briek Schotte.

'Vive le Vélo, leve de Ronde', om 21.00 uur op VRT 1.

Dossiers

NU en STRAKS op tv

volledige TVgids
  • 12:12
    Dagelijkse kost
    00:05
    Journaallus
  • 07:30
    Ketnet Junior
    23:10
    Nachtlus
  • 12:15
    Ket & Doc
    21:00
    Geen uitzending
  • 11:50
    Echte Verhalen: De Buurtpolitie
    01:25
    Geen uitzending
  • 12:15
    Achter gesloten deuren
    00:50
    Geen uitzending
  • 11:55
    Geen uitzending
    00:50
    The Big Bang Theory
  • 10:10
    Geen uitzending
    14:40
    Stargate SG-1
  • 12:15
    Strong Medicine
    01:00
    The Flying Doctors
  • 10:00
    Joe
    00:40
    Geen uitzending
  • 11:05
    Geen uitzending
    00:00
    Celebrity MasterChef Vlaanderen
  • 11:50
    Castle
    00:20
    ER
  • 12:05
    Borderforce USA: The Bridges
    00:45
    Hawaii Five-0
  • 12:15
    Dr. Phil
    00:35
    Love Island
  • 12:10
    World's Most Evil Killers
  • 12:00
    Wijzer Wonen
    00:50
    Herhalingslus
  • 12:06
    Trap bouwen met roger
    00:00
    Je Kijkt Naar De Sterren
  • 11:40
    Het Weekmenu
    00:55
    Guillaume's Paris
  • 11:25
    Premier League
    01:00
    Six Nations
  • 11:30
    Shakespeare and Hathaway: Private Investigators
    00:35
    Murdoch Mysteries
  • 12:00
    NOS Journaal
    01:11
    EenVandaag
  • 12:00
    NOS Journaal
    00:26
    Portrait de la jeune fille en feu
  • 12:05
    Maya de Bij
    00:25
    Sophie & Jeroen