De oorsprong van het internet in 'Andere Tijden'
In een tijd waarin de zorgen over AI, big techbedrijven en sociale media toenemen, blikt 'Andere Tijden' terug op het prille begin van het internet. Een tijd waarin internet er wel was, maar ontoegankelijk voor particulieren.
Toch wisten hackers het gesloten netwerk binnen te dringen en zorgden zij ervoor dat Nederland als een van de eerste landen in Europa online ging.
Eind jaren 80, begin jaren 90 staat het internet nog in de kinderschoenen en is slechts voor enkelen toegankelijk via universiteiten, defensie of voor de allerrijksten. Jonge hackers, zoals Rop Gonggrijp en Paul Jongsma komen hackend het internet op en richten het magazine Hack-Tic op vol trucs voor hackers. Een hackerscultuur is geboren: ze kraken computers van universiteiten en bedrijven en komen samen tijdens hackersfestivals. In de Verenigde Staten wordt zelfs gesproken over de Nederlandse hackers.
XS4ALL – netwerk voor nette mensen
In 1993 wordt hacken illegaal als de wet computercriminaliteit van kracht gaat. Om toegang tot het internet te behouden richten de hackers XS4ALL op: een provider met een missie voor gratis en vrij toegankelijk internet voor iedereen. In een bezemkast in een huis in de Bijlmer installeren Jongsma, Gonggrijp, Cor Bosman en Felipe Rodriquez een paar modems en verlenen ze toegang tot het internet. De hoge internetkosten verdelen ze onder abonnees. Het is meteen een daverend succes en binnen een dag hebben ze vijfhonderd abonnees, ondanks dat in die tijd bijna niets op het internet te doen is. Jongsma: “Achteraf gezien bouwden we een bedrijf, maar in het moment waren we ons daar niet van bewust.”
De Digitale Stad
In 1994 ontstaat vanuit diezelfde hackerscultuur De Digitale Stad (DDS). Een initiatief dat met overheidssteun de eerste virtuele stad van Nederland opzet. Voor velen is het hun allereerste kennismaking met het internet. In de DDS is van alles te vinden: een digitale kroeg, een postkantoor om te mailen, het gemeentehuis waar je raadstukken kan raadplegen of een bibliotheek waar je kranten kan lezen. De DDS hoopt onder andere de brug tussen politiek en de burger te verkleinen. Het internet lijkt een plek vol mogelijkheden.
Toch ontwikkelt het internet zich niet in de richting waar de pioniers op hadden gehoopt. Medeoprichter Marleen Stikker: 'We hebben altijd van het eerste begin gezegd, technologie en internet is macht.' De afgelopen decennia waarschuwen de internetpioniers voor marktwerking, privacyschending en surveillance. Tegenwoordig leeft de erfenis van hackers voort in de voortdurende strijd voor online vrijheid. Een visie die in de alsmaar veranderende wereld weer een stuk relevanter voelt.
'Andere Tijden' is hét geschiedenisprogramma met onderwerpen uit de recente geschiedenis. Voor deze onderwerpen zoeken we naar een relatie met de actualiteit, naar het opmerkelijke, onbekende verhaal, naar nieuwe feiten en naar nooit eerder in Nederland vertoonde beelden.
'Andere Tijden: De oorsprong van het internet', dinsdag 24 juni om 21.00 uur bij de NTR op NPO 2.
