Canvas blikt vooruit op de troonswissel

In de aanloop naar de troonswissel op 21 juli besteedt Canvas royaal aandacht aan de koninklijke familie.

Op dinsdag 16 juli brengt 'Villa Politica' in een extra uitzending verslag uit van de onthulling van de borstbeelden van koning Albert en koningin Paola in de Senaat. Op donderdag 18 juli blikt Ivan De Vadder in de 'Panorama'-reportage De gehoorzame koning samen met vijf premiers terug op twintig jaar koningschap van Albert II en daags voor de nationale feestdag is 'Canvas Klassiek' samen met de koninklijke familie present op het Preludiumconcert.

Met heruitzendingen van de documentaires 'Albert II: de zesde Coburgsuite' en 'Paola: een beeld van een vrouw' schetst Canvas een beeld van het afscheidnemende vorstenpaar. In De gehoorzame koning praat 'Panorama' met Jean-Luc Dehaene, Guy Verhofstadt, Yves Leterme, Herman Van Rompuy en Elio Di Rupo, de vijf premiers die het land hebben geleid tijdens de regeerperiode van Albert II.

Dinsdag 16 juli

10.35 uur Extra 'Villa Politica' over de onthulling van het borstbeeld van koning Albert II en koningin Paola

'Villa Politica' brengt live verslag uit van de onthulling van de borstbeelden van koning Albert en koningin Paola in de Senaat. Traditioneel wordt elk Belgisch vorstenpaar er vereeuwigd met borstbeelden. Dinsdag krijgen koning Albert en koningin Paolo hun beelden, gemaakt door kunstenaar Wilfried Pas, voor het eerst te zien. Daarna volgen korte toespraken door Sabine de Bethune, Senaatsvoorzitster, Olga Zrihen, de voorzitster van het college van quaestoren, en Jan Hoet, lid van de kunstcommissie van de Senaat. De onthulling van de beelden is tegelijk ook de start voor de viering van twintig jaar koningschap in het federale parlement.

11.35 uur Albert II: de zesde Coburgsuite (hh.)

 Biografische archiefdocumentaire van Jean-Pierre Coppens uit 2003 over het leven van koning Albert II, de zesde koning van België. Deels chronologisch, deels thematisch volgen we de levensloop van Albert, van zijn soms moeilijke jeugdjaren over zijn prinselijk leven, zijn huwelijk met Paola en zijn economische handelsmissies, tot zijn koningschap na de dood van zijn broer Boudewijn.

We zien onder meer de doopplechtigheid van Albert, in juni 1934, en korte tijd later de begrafenis van zijn moeder, koningin Astrid. We volgen het gezin van Leopold III voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. We zijn getuige van de koningskwestie en van de rumoerige eedaflegging van koning Boudewijn. Prins Albert volgt ondertussen een opleiding tot marineofficier. Later reizen we met Albert mee naar Italië, waar hij zijn bruid Paola gaat ophalen. Na de gebruikelijke blijde inkomsten volgt het huwelijk, dat de volgende jaren zijn ups en zijn downs zou kennen. We zien het koppel en later het gezin van Albert en Paola op allerlei officiële plechtigheden en societygebeurtenissen.

Maar er zijn ook beelden van Delphine Boël, die wordt achtervolgd door paparazzi. We zien prins Albert op reis in het buitenland, op bezoek bij president Kennedy en bij Boris Jeltsin. Na de dood van koning Boudewijn in 1993 bestijgt Albert de troon. Ook zijn eedaflegging werd verstoord door een republikein. We zien fragmenten uit nieuwjaarstoespraken en andere redevoeringen. Albert en Paola worden erg populair bij de Belgische bevolking en krijgen een rijke kroost aan kleinkinderen. Met de gezondheid van koning Albert gaat het wat achteruit, maar in de loop der jaren groeit hij in zijn koningschap.

(herhaling op dinsdag 16 juli om 23.45 uur)

15.40 uur Paola: een beeld van een vrouw (hh.)

Paola: een beeld van vrouw is een biografisch portret van koningin Paola. Het werd gemaakt door Jean-Pierre Coppens en Tony Verbruggen naar aanleiding van de zeventigste verjaardag van de koningin in 2007.

De documentaire vertelt het verhaal van haar leven aan de hand van archiefbeelden en een exclusief interview met prinses Elletra Marconi, een jeugdvriendin van de koningin.

De documentaire is niet louter chronologisch, maar vooral thematisch opgebouwd. Zo is er aandacht voor Paola's jeugd in Italië. Daarna volgen het afscheid van Italië en het huwelijk met prins Albert. We zijn getuige van Paola's mondaine leven aan de zijde van prins Albert. Maar ook de moeilijke periode in haar huwelijk komt aan bod, de rol van koning Boudewijn daarbij, en de verzoening met Albert. We zien hoe Paola onverwacht koningin wordt. En uiteraard vormen ook haar kinderen en kleinkinderen een belangrijk thema in de film. De archiefbeelden worden aangevuld met een exclusief interview, opgenomen in Rome, met prinses Elletra Marconi, de dochter van de Nobelprijswinnaar Guglielmo Marconi, uitvinder van de draadloze telegrafie. Daarin vertelt prinses Elletra hoe ze samen met prinses Paola opgroeide, samen met haar ging dansen en hoe Paola in contact kwam met prins Albert.

Donderdag 18 juli

21.35 uur 'Panorama': De gehoorzame koning

 Een hele generatie politici heeft zich door het abortusincident twintig jaar blindgestaard op de inperking van de grondwettelijke macht van de koning. Maar omdat koning Albert zo'n gehoorzame vorst is gebleken, zijn er geen noemenswaardige incidenten meer geweest. Dat is de conclusie van de 'Panorama'-reportage De gehoorzame koning. 'Panorama' ging praten met Jean-Luc Dehaene, Guy Verhofstadt, Yves Leterme, Herman Van Rompuy en Elio Di Rupo, de vijf premiers die het land hebben geleid tijdens de regeerperiode van Albert II.

Deze generatie politici heeft wel degelijk op verschillende momenten geprobeerd om de grondwettelijke machten van de koning in te perken. In 1990 weigerde koning Boudewijn de abortuswet te ondertekenen, en moest de regering een grondwettelijke truc toepassen. De koning werd in de onmogelijkheid om te regeren verklaard, en de voltallige regering ondertekende de wet. Het zadelt een generatie politici met een trauma op.

Het is dus niet verwonderlijk dat verschillende premiers pogingen zullen ondernemen om de mogelijkheid te voorzien dat een koning niet alle wetten zou moeten ondertekenen. Er zijn twee concrete pogingen ondernomen, in 1994 en in 2010. Guy Verhofstadt geeft toe dat er een politieke consensus was om een incident vergelijkbaar met dat rond de abortuswet te vermijden. Met het artikel 195 van de grondwet in het achterhoofd zegt Verhofstadt dat hij een noodprocedure klaar had. Ook Yves Leterme bevestigt dat die consensus bestond.

Door zich blind te staren op de grondwettelijke rol van de koning, is deze generatie politici wel erg gul geweest in de financiële verplichtingen tegenover de koning en zijn familie. 'Toen koning Albert koning geworden is, heeft hij gezegd dat zijn kinderen ook een functie zouden vervullen en hij vroeg dat ze daarvoor een zekere dotatie zouden krijgen. Daar is de regering toen in de emotionaliteit van het moment op ingegaan', zegt Jean-Luc Dehaene. 'Moest het vandaag te herbeginnen zijn, dan zou ik dat niet meer doen.'

Pas in 2013, twintig jaar na de troonsbestijging van koning Albert, zal een regering, onder leiding van Elio Di Rupo, de dotaties beperken tot de koning, zijn opvolger en eventueel de weduwe-koningin.

Guy Verhofstadt, de premier die het langst heeft samengewerkt met koning Albert, zegt dat er 'op die twintig jaar tijd maar twee incidenten zijn geweest: de koninklijke toespraak in januari 2006 waarin hij waarschuwde voor 'omfloerst separatisme', en de toespraak in 2012, waarin de koning de politieke toestand vergeleek met 'populisme uit de jaren dertig.

Uiteindelijk verklaren alle eerste ministers dat deze koning zich perfect heeft gehouden aan de rol die een koning moet spelen in een constitutionele monarchie.

(herhaling op vrijdag 19 juli om 15.45 uur en op zaterdag 20 juli om 18.35 uur)

Zaterdag 20 juli

18.20 uur Toespraak troonsafstand koning Albert (hh.)

19.30 uur Canvas Klassiek: Preludiumconcert

Daags voor de nationale feestdag brengt 'Canvas Klassiek' live het Preludiumconcert, dat wordt bijgewoond door de koninklijke familie. De Koningin Elisabethwedstrijd presenteert in samenwerking met het Nationaal Orkest van België en BOZAR MUSIC de prelude tot de nationale feestdag. Het orkest begeleidt dit jaar de vierde laureaat van de Koningin Elisabethwedstrijd voor piano 2010, Yury Favorin. Voor de muzikale leiding wordt beroep gedaan op Andrew Grams. Op het programma staan Sleeping beauty suite van Tsjaikovski en het pianoconcerto nr. 3 van Rachmaninov.

(herhaling op zondag 21 juli om 14.35 uur)