Vooruitblik naar Het Zwarte Schaap
maandag 24 oktober 2005
We blikken al even vooruit naar 2 afleveringen van Het Zwarte Schaap bij de VARA.
Vori
ge maand liet de staat Israël nog blijken geen prijs te stellen op haar komst. Nadat ze naar eigen zeggen op de luchthaven van Tel Aviv schandalig werd behandeld, zetten de Israëlische autoriteiten Gretta Duisenberg zonder commentaar op het eerste vliegtuig terug naar Nederland. De rest van de delegatie, met wie Duisenberg een bezoek had willen brengen aan de Palestijnse gebieden en de Palestijnse president Abbas, mocht uiteindelijk wel het land in, maar voor de omstreden voorvechtster van de Palestijnse zaak bleven de grenzen gesloten. Gretta Duisenberg is niet alleen in Israël een controversiële figuur. Ook in Nederland wordt de echtgenote van wijlen Wim Duisenberg zowel geprezen als hartstochtelijk gehaat. Keer op keer weet ze velen – niet in de laatste plaats binnen de Joodse gemeenschap - tegen zich in het harnas te jagen door haar omstreden standpunten en als grievend ervaren uitspraken. In 'Het Zwarte Schaap' gaat Inge Diepman in gesprek met vriend en vijand van Gretta Duisenberg, en haarzelf.
'Het Zwarte Schaap', zaterdag 12 november om 21.00 uur bij de VARA op Nederland 3.
Gretta Duisenberg, echtgenote van de onlangs overleden Wim Duisenberg, ex-president van de Nederlandse en Europese Centrale Bank, komt in het voorjaar van 2002 in het nieuws nadat bekend is geworden dat er al weken een Palestijnse vlag aan haar huis hangt, wat door haar Joodse overburen geheel niet op prijs wordt gesteld. De burenruzie wordt opgepikt door de media en is het begin van de commotie rondom de persoon Gretta Duisenberg. Ze wordt in de loop van de tijd door meerdere partijen, waaronder het Joods Federatief Nederland en advocaat Abraham Moskowicz, beschuldigd van het aanzetten tot haat tegen het Joodse volk en het doen van antisemitische uitlatingen. Ondanks dit alles blijft de vlag hangen totdat het echtgenoot Wim Duisenberg te veel wordt en hij de vlag verwijdert. Als klap op de vuurpijl wordt het echtpaar Duisenberg verrast door een 'ludieke' actie van Willibrord Frequin, die 's nachts een enorme Israëlische vlag over het huis drapeert die de hele woning bedekt.
Ondanks het feit dat haar echtgenoot meerdere malen publiekelijk in verlegenheid wordt gebracht en ongevraagd bij de discussie wordt betrokken, is dit voor Gretta geen aanleiding de zaak te laten varen. Integendeel, daar waar ze eigenlijk niet actief was voor de Palestijnse zaak, overweegt ze zich nu aan te sluiten bij het Palestina Comité. Dit resulteert in september 2002 uiteindelijk in de oprichting van de actiegroep 'Stop de Bezetting', waarvan Gretta voorzitter wordt.
In januari 2003 onderneemt Gretta een reis naar de bezette gebieden in Israël die veel stof doet opwaaien. Zo zegt zij in een interview, de bezetting van de Palestijnse gebieden door Israël erger te vinden dan de nazi-bezetting van Nederland, met uitzondering van de holocaust. Ook toont zij begrip voor de emoties die de Palestijnen ertoe zouden brengen aanslagen te plegen. En ze tergt haar tegenstanders tot het uiterste, wanneer ze na een gesprek met Arafat gearmd met hem naar buiten komt en voor het oog van de vele camera's haar arm om hem heenslaat. Daarbij is er nog het relletje om haar diplomatieke paspoort, dat zij voor omstreden privéreizen als deze gebruikt, wat niet comme-il-faut blijkt. Ook na terugkeer in Nederland kiest Gretta haar woorden nog steeds niet altijd even zorgvuldig. Zo trekt ze in Het Parool een vergelijking tussen Ground Zero en Jenin. Overigens verklaart ze wel het te betreuren dat de vergelijking tussen de Israëlische en de Duitse bezetting als kwetsend is ervaren.
De positie van Wim Duisenberg als president van de Europese Centrale Bank heeft in de tussentijd al meerdere malen onder druk gestaan, maar hij blijft ondanks alles onvoorwaardelijk achter zijn vrouw staan en betuigt zijn steun aan haar openlijk in de media. Zo ook in een interview van het echtpaar met Jeroen Pauw in 'NOVA' eind 2003.
Op 31 juli van dit jaar overlijdt Wim Duisenberg plotseling in hun vakantiehuis in Frankrijk. Dit is reden voor Gretta om een nieuwe trip naar de bezette gebieden uit te stellen. Op 8 oktober vertrekt ze alsnog, maar wordt onverrichter zake teruggestuurd door de Israëlische autoriteiten.
In de uitzending onder anderen: oud-premier en medestrijder voor de Palestijnse zaak Dries van Agt, journalist Max van Weezel en Midden-Oosten-correspondent Conny Mus.
'Het Zwarte Schaap', zaterdag 12 november om 21.00 uur bij de VARA op Nederland 3.
Wellicht de meest intrigerende persoon in de nieuwe reeks 'Zwarte Schapen' is Richard Klinkhamer. Deze controversiële schrijver verhaalt in zijn grotendeels autobiografische boeken over zijn ruige leven als legionair en avonturier. Bekend werd hij echter pas echt door de verdenking van betrokkenheid bij de mysterieuze verdwijning van zijn vrouw Hannie in 1991. Pas negen jaar later werd haar lichaam gevonden en werd hij gearresteerd en veroordeeld voor doodslag. Over haar dood schreef hij het boek Woensdag Gehaktdag, dat overigens nooit werd uitgegeven. 'Het Zwarte Schaap' wordt wederom gepresenteerd door Inge Diepman.
'Het Zwarte Schaap' met Richard Klinkhamer, 19 november om 21.00 uur bij de VARA op Nederland 3.
Richard Klinkhamer wordt in 1937 geboren als onecht kind van een Oostenrijkse moeder en een Nederlandse veldwachter. Hij verhuist van Nederland naar familie in Oostenrijk, waar hij ziet hoe zijn oom door de Russen werd gemarteld en zijn tante wordt verkracht. Met een adreskaartje om zijn nek wordt hij naar Nederland teruggestuurd, waar hij terecht komt bij tante Sjaan, een oudere prostituee. Van daar vertrekt hij voor een korte tijd naar zijn moeder in Zwitserland, maar uiteindelijk belandt de jonge knul weer in Nederland – nota bene bij de weduwe van zijn biologische vader. Als deze in 1948 overlijdt, komt Richard bij zijn naamgever, Jacob Klinkhamer, in huis. Deze is bereid de 'bastaard' op te nemen en leert hem het slagersvak.
Op zijn 18de neemt Richard Klinkhamer dienst bij het Franse Vreemdelingenlegioen, waar hij naar eigen zeggen gesterkt uitkomt. De vernederende en brute behandeling had hem geleerd dat hij niet te breken was. Na een tweede desertie en via allerlei omzwervingen komt Klinkhamer weer terug in Nederland, waar hij – na allerlei andere baantjes – het slagersvak weer oppakt. Hij trouwt, krijgt kinderen en begint een pension in Bergen aan Zee. Hier houdt hij zich onder andere bezig met het luisteren naar klassieke muziek en het lezen van Duits-romantische schrijvers. Ook ontmoet hij hier zijn jeugdliefde Hannie. Hij besluit te scheiden van zijn eerste vrouw en met Hannie te trouwen. In het Groningse Finsterwolde blijkt Klinkhamer een succesvol beurshandelaar en begint hij te schrijven over zijn leven en alles wat hij mee heeft gemaakt.
Ongepolijst, rauw en hard worden de boeken genoemd, maar trefzeker. Zo trefzeker dat Sonja Barend vermoedde dat Klinkhamer zelf een racist was, net als de hoofdrolspeler in zijn roman 'Gehoorzaam als een hond'. Klinkhamer pikte dat niet en liep weg uit de live-uitzending, waarmee zijn naam was gevestigd.
Wereldlijke bekendheid krijgt Klinkhamer wanneer zijn vrouw Hannie in 1991 onder mysterieuze omstandigheden verdwijnt. Klinkhamer wordt al snel verdacht van betrokkenheid, maar door gebrek aan bewijs komt het niet tot een zaak. Pas negen jaar later wordt haar lichaam gevonden en wordt Klinkhamer gearresteerd en veroordeeld voor doodslag.
In de tussentijd had Klinkhamer Woensdag Gehaktdag geschreven en hoewel het boek nooit is uitgegeven, is de titel bekend over de hele wereld. In dit boek waren de meest gruwelijke theorieën over de verdwijning van zijn vrouw te lezen, waaronder de theorie die de titel verschafte: Klinkhamer had zijn vrouw Hannie gedood en door de gehaktmolen gedraaid. Volgens ex-slager Klinkhamer was het een onzinverhaal. Voor de camera's van 'Crime Time' zei hij: 'Als je een heel persoon door de gehaktmolen draait, ben je twee dagen bezig en dan mag je met je arm in het gips de volgende dag.'
In de media wordt Klinkhamer neergezet als een gewetenloze man. Zelf heeft hij het nodige gedaan om dat imago in stand te houden. Hij poseerde in Het Parool met hoed en ruige baard en een schedel in de hand. De man met een duivelse kop, werd hij genoemd, maar wat anderen van hem vinden interesseert hem niet. Na vier jaar detentie keerde Klinkhamer uiteindelijk weer terug in de samenleving, nog cynischer en misantropischer dan hij al was.
Spijt van zijn daad heeft hij wel, in die zin dat hij Hannie mist. Zij was het liefste dat hem ooit is overkomen, zegt hij, en dat heeft hij tot zijn schande gedood. Maar gewetenswroeging kent hij niet, want gebeurd is gebeurd. Ooit schreef hij: 'Geweten, schuld, boetedoening, waarden zonder welke de mens blijkbaar niet kan leven, hebben weinig waarde als het om je existentie gaat. Wat overblijft, is de waarde van het blindeloze, zinloze overleven om het overleven zelf.'
Aan de uitzending doen verder mee:
Willem Donker, uitgever;
Ernst Ameling, de psycholoog die Klinkhamer na diens arrestatie heeft onderzocht;
Wim Anker, zijn advocaat;
Martijn Meijer, zijn biograaf;
Ton van Dijk, journalist en Klinkhamerkenner;
Oene Reindersma, oude buurtgenoot en de man die Klinkhamer aangaf bij de politie.
'Het Zwarte Schaap', zaterdag 19 november om 21.00 uur op Nederland 3.
ge maand liet de staat Israël nog blijken geen prijs te stellen op haar komst. Nadat ze naar eigen zeggen op de luchthaven van Tel Aviv schandalig werd behandeld, zetten de Israëlische autoriteiten Gretta Duisenberg zonder commentaar op het eerste vliegtuig terug naar Nederland. De rest van de delegatie, met wie Duisenberg een bezoek had willen brengen aan de Palestijnse gebieden en de Palestijnse president Abbas, mocht uiteindelijk wel het land in, maar voor de omstreden voorvechtster van de Palestijnse zaak bleven de grenzen gesloten. Gretta Duisenberg is niet alleen in Israël een controversiële figuur. Ook in Nederland wordt de echtgenote van wijlen Wim Duisenberg zowel geprezen als hartstochtelijk gehaat. Keer op keer weet ze velen – niet in de laatste plaats binnen de Joodse gemeenschap - tegen zich in het harnas te jagen door haar omstreden standpunten en als grievend ervaren uitspraken. In 'Het Zwarte Schaap' gaat Inge Diepman in gesprek met vriend en vijand van Gretta Duisenberg, en haarzelf.
'Het Zwarte Schaap', zaterdag 12 november om 21.00 uur bij de VARA op Nederland 3.
Gretta Duisenberg, echtgenote van de onlangs overleden Wim Duisenberg, ex-president van de Nederlandse en Europese Centrale Bank, komt in het voorjaar van 2002 in het nieuws nadat bekend is geworden dat er al weken een Palestijnse vlag aan haar huis hangt, wat door haar Joodse overburen geheel niet op prijs wordt gesteld. De burenruzie wordt opgepikt door de media en is het begin van de commotie rondom de persoon Gretta Duisenberg. Ze wordt in de loop van de tijd door meerdere partijen, waaronder het Joods Federatief Nederland en advocaat Abraham Moskowicz, beschuldigd van het aanzetten tot haat tegen het Joodse volk en het doen van antisemitische uitlatingen. Ondanks dit alles blijft de vlag hangen totdat het echtgenoot Wim Duisenberg te veel wordt en hij de vlag verwijdert. Als klap op de vuurpijl wordt het echtpaar Duisenberg verrast door een 'ludieke' actie van Willibrord Frequin, die 's nachts een enorme Israëlische vlag over het huis drapeert die de hele woning bedekt.
Ondanks het feit dat haar echtgenoot meerdere malen publiekelijk in verlegenheid wordt gebracht en ongevraagd bij de discussie wordt betrokken, is dit voor Gretta geen aanleiding de zaak te laten varen. Integendeel, daar waar ze eigenlijk niet actief was voor de Palestijnse zaak, overweegt ze zich nu aan te sluiten bij het Palestina Comité. Dit resulteert in september 2002 uiteindelijk in de oprichting van de actiegroep 'Stop de Bezetting', waarvan Gretta voorzitter wordt.
In januari 2003 onderneemt Gretta een reis naar de bezette gebieden in Israël die veel stof doet opwaaien. Zo zegt zij in een interview, de bezetting van de Palestijnse gebieden door Israël erger te vinden dan de nazi-bezetting van Nederland, met uitzondering van de holocaust. Ook toont zij begrip voor de emoties die de Palestijnen ertoe zouden brengen aanslagen te plegen. En ze tergt haar tegenstanders tot het uiterste, wanneer ze na een gesprek met Arafat gearmd met hem naar buiten komt en voor het oog van de vele camera's haar arm om hem heenslaat. Daarbij is er nog het relletje om haar diplomatieke paspoort, dat zij voor omstreden privéreizen als deze gebruikt, wat niet comme-il-faut blijkt. Ook na terugkeer in Nederland kiest Gretta haar woorden nog steeds niet altijd even zorgvuldig. Zo trekt ze in Het Parool een vergelijking tussen Ground Zero en Jenin. Overigens verklaart ze wel het te betreuren dat de vergelijking tussen de Israëlische en de Duitse bezetting als kwetsend is ervaren.
De positie van Wim Duisenberg als president van de Europese Centrale Bank heeft in de tussentijd al meerdere malen onder druk gestaan, maar hij blijft ondanks alles onvoorwaardelijk achter zijn vrouw staan en betuigt zijn steun aan haar openlijk in de media. Zo ook in een interview van het echtpaar met Jeroen Pauw in 'NOVA' eind 2003.
Op 31 juli van dit jaar overlijdt Wim Duisenberg plotseling in hun vakantiehuis in Frankrijk. Dit is reden voor Gretta om een nieuwe trip naar de bezette gebieden uit te stellen. Op 8 oktober vertrekt ze alsnog, maar wordt onverrichter zake teruggestuurd door de Israëlische autoriteiten.
In de uitzending onder anderen: oud-premier en medestrijder voor de Palestijnse zaak Dries van Agt, journalist Max van Weezel en Midden-Oosten-correspondent Conny Mus.
'Het Zwarte Schaap', zaterdag 12 november om 21.00 uur bij de VARA op Nederland 3.
Wellicht de meest intrigerende persoon in de nieuwe reeks 'Zwarte Schapen' is Richard Klinkhamer. Deze controversiële schrijver verhaalt in zijn grotendeels autobiografische boeken over zijn ruige leven als legionair en avonturier. Bekend werd hij echter pas echt door de verdenking van betrokkenheid bij de mysterieuze verdwijning van zijn vrouw Hannie in 1991. Pas negen jaar later werd haar lichaam gevonden en werd hij gearresteerd en veroordeeld voor doodslag. Over haar dood schreef hij het boek Woensdag Gehaktdag, dat overigens nooit werd uitgegeven. 'Het Zwarte Schaap' wordt wederom gepresenteerd door Inge Diepman.
'Het Zwarte Schaap' met Richard Klinkhamer, 19 november om 21.00 uur bij de VARA op Nederland 3.
Richard Klinkhamer wordt in 1937 geboren als onecht kind van een Oostenrijkse moeder en een Nederlandse veldwachter. Hij verhuist van Nederland naar familie in Oostenrijk, waar hij ziet hoe zijn oom door de Russen werd gemarteld en zijn tante wordt verkracht. Met een adreskaartje om zijn nek wordt hij naar Nederland teruggestuurd, waar hij terecht komt bij tante Sjaan, een oudere prostituee. Van daar vertrekt hij voor een korte tijd naar zijn moeder in Zwitserland, maar uiteindelijk belandt de jonge knul weer in Nederland – nota bene bij de weduwe van zijn biologische vader. Als deze in 1948 overlijdt, komt Richard bij zijn naamgever, Jacob Klinkhamer, in huis. Deze is bereid de 'bastaard' op te nemen en leert hem het slagersvak.
Op zijn 18de neemt Richard Klinkhamer dienst bij het Franse Vreemdelingenlegioen, waar hij naar eigen zeggen gesterkt uitkomt. De vernederende en brute behandeling had hem geleerd dat hij niet te breken was. Na een tweede desertie en via allerlei omzwervingen komt Klinkhamer weer terug in Nederland, waar hij – na allerlei andere baantjes – het slagersvak weer oppakt. Hij trouwt, krijgt kinderen en begint een pension in Bergen aan Zee. Hier houdt hij zich onder andere bezig met het luisteren naar klassieke muziek en het lezen van Duits-romantische schrijvers. Ook ontmoet hij hier zijn jeugdliefde Hannie. Hij besluit te scheiden van zijn eerste vrouw en met Hannie te trouwen. In het Groningse Finsterwolde blijkt Klinkhamer een succesvol beurshandelaar en begint hij te schrijven over zijn leven en alles wat hij mee heeft gemaakt.
Ongepolijst, rauw en hard worden de boeken genoemd, maar trefzeker. Zo trefzeker dat Sonja Barend vermoedde dat Klinkhamer zelf een racist was, net als de hoofdrolspeler in zijn roman 'Gehoorzaam als een hond'. Klinkhamer pikte dat niet en liep weg uit de live-uitzending, waarmee zijn naam was gevestigd.
Wereldlijke bekendheid krijgt Klinkhamer wanneer zijn vrouw Hannie in 1991 onder mysterieuze omstandigheden verdwijnt. Klinkhamer wordt al snel verdacht van betrokkenheid, maar door gebrek aan bewijs komt het niet tot een zaak. Pas negen jaar later wordt haar lichaam gevonden en wordt Klinkhamer gearresteerd en veroordeeld voor doodslag.
In de tussentijd had Klinkhamer Woensdag Gehaktdag geschreven en hoewel het boek nooit is uitgegeven, is de titel bekend over de hele wereld. In dit boek waren de meest gruwelijke theorieën over de verdwijning van zijn vrouw te lezen, waaronder de theorie die de titel verschafte: Klinkhamer had zijn vrouw Hannie gedood en door de gehaktmolen gedraaid. Volgens ex-slager Klinkhamer was het een onzinverhaal. Voor de camera's van 'Crime Time' zei hij: 'Als je een heel persoon door de gehaktmolen draait, ben je twee dagen bezig en dan mag je met je arm in het gips de volgende dag.'
In de media wordt Klinkhamer neergezet als een gewetenloze man. Zelf heeft hij het nodige gedaan om dat imago in stand te houden. Hij poseerde in Het Parool met hoed en ruige baard en een schedel in de hand. De man met een duivelse kop, werd hij genoemd, maar wat anderen van hem vinden interesseert hem niet. Na vier jaar detentie keerde Klinkhamer uiteindelijk weer terug in de samenleving, nog cynischer en misantropischer dan hij al was.
Spijt van zijn daad heeft hij wel, in die zin dat hij Hannie mist. Zij was het liefste dat hem ooit is overkomen, zegt hij, en dat heeft hij tot zijn schande gedood. Maar gewetenswroeging kent hij niet, want gebeurd is gebeurd. Ooit schreef hij: 'Geweten, schuld, boetedoening, waarden zonder welke de mens blijkbaar niet kan leven, hebben weinig waarde als het om je existentie gaat. Wat overblijft, is de waarde van het blindeloze, zinloze overleven om het overleven zelf.'
Aan de uitzending doen verder mee:
Willem Donker, uitgever;
Ernst Ameling, de psycholoog die Klinkhamer na diens arrestatie heeft onderzocht;
Wim Anker, zijn advocaat;
Martijn Meijer, zijn biograaf;
Ton van Dijk, journalist en Klinkhamerkenner;
Oene Reindersma, oude buurtgenoot en de man die Klinkhamer aangaf bij de politie.
'Het Zwarte Schaap', zaterdag 19 november om 21.00 uur op Nederland 3.
