'Andere Tijden': polder op de schop

vrijdag 8 april 2016

Jarenlang ging het leven in de Noord-Hollandse polder Zeevang traditioneel z'n gangetje.Rond 1960 ging die agrarische samenleving op de schop. Het land werd verkaveld, er kwamen wegen en nieuwe boerderijen.

 Boeren waren uren bezig om met een bootje de koeien van het ene stukje land naar het andere te brengen. In de zomer werd de keuken verplaatst naar de stal, waar ook de koeien stonden. Bij gebrek aan douche waste het boerengezin zich alleen op zaterdag een voor een in dezelfde teil.  Rond 1960 ging die agrarische samenleving op de schop. Het land werd verkaveld, er kwamen wegen en nieuwe boerderijen. Maar ook het huishouden moest moderner; vrouwen kregen in de keuken niet alleen stromend water, maar in het kader van de ‘streekverbetering’ ook cursussen en excursies.


Hanna Kooiman van de Commissie Streekverbetering schetst in de uitzending simpel en streng de oude situatie: “Het was natuurlijk wel romantisch en mooi, maar niet efficiënt”. Om de boerenfamilies te overtuigen dat hun leven achterhaald was en het zo niet langer kon, begon de commissie met het vertonen van dia’s waarop onder meer de omslachtige methode van werken te zien was. In de uitzending zijn de prachtige kleurendia’s van het landleven te bewonderen, die toen vooral dienden om mensen te overtuigen. Landbouw consulent Jan Vonk,: “Wij hadden geen enkel ander doel dan die mensen voor te houden dat er veranderingen moesten komen, want dat ze het anders niet vol zouden houden.”

Veel moeite kostte het uiteindelijk niet de bevolking mee te krijgen. De plannen werden met een grote meerderheid aangenomen en dat betekende dat Zeevang van een vaarpolder in een rijpolder zou veranderen. Waar tot dan toe het meeste land alleen per boot bereikt kon worden, werden wegen aangelegd en het land werd verkaveld. Aan rechte polderwegen kwamen nieuwe boerderijen, buiten het dorp. Voortaan kon op het land – zoveel mogelijk geconcentreerd rondom de eigen boerderij – gebruik gemaakt worden van landbouwmachines en al het transport ging per tractor. José Pauw en Alie Vink zijn met hun man vanuit een oude boerderij in het dorp naar een nieuw onderkomen verhuisd. Een hele verbetering qua bedrijfsvoering en woning, constateert boerin Alie Vink, maar ook geïsoleerd: 'Schoolvriendjes van de kinderen kwamen niet meer'.

Maar niet alleen het boerenbedrijf veranderde. De vrouwen kregen advies op allerlei gebied. Zo adviseerde juffrouw Van Zoelen, projectleidster streekverbetering,  hoe de keuken het beste ingericht kon worden: 'Was het praktisch, hoe waren de looplijnen?” Daarnaast leerden ze bloemschikken en een siertuin aanleggen. Cursussen op het gebied van administratie en discussiëren, maakten de ‘emancipatie’ van de boerinnen compleet. Clara van Zoelen: “Vroeger waren er voor de vrouwen de drie K’s: de keuken, de koeien en de kinderen. Dat wilde men anders. Vrouwen wilden vol in de maatschappij staan.'

Hoewel niet alles van een leien dakje ging en de eerste jaren moeilijk waren, is iedereen het erover eens dat de modernisering van de polder noodzakelijk was. Met een revue onder de titel  ‘Het oude land koos… nieuwe wegen’ werd de streekverbetering in 1963 vrolijk afgesloten. Alle inspanning had z’n vruchten afgeworpen, of om in agrarische termen te blijven: 'Eerst spitten dan resultaat.'

 'Andere Tijden', zaterdag 9 april 2016 om 21.20 uur op NPO 2


TVvisie Extra



Onze apps

Download onze app op de Google Play Store Download onze app in de App Store

Meest recente

Multimedia SPOTLIGHT

Kijktip van de dag

logo vtm4 vtm

Miami. Politie-inspecteurs Sonny Crockett en Ricardo Tubbs onderzoeken een drievoudige moord. Ze achten een Colombiaanse drugsbende verantwoordelijk en gaan undercover om de daders te ontmaskeren. Met een nieuwe criminele identiteit trachten ze het vertrouwen van enkele drugssmokkelaars te winnen. Deze zaak drijft Tubbs en Crockett echter tot het uiterste. Ze gaan er zo hard in op dat hun privé- en werklevens gevaarlijk door elkaar beginnen te lopen.

'Miami Vice', film uit 2006 met oa. Colin Farrell (Sonny Crockett) en Jamie Foxx (Ricardo Tubbs), om 20.35 uur op VTM 4.

Dossiers

NU en STRAKS op tv

volledige TVgids
  • 11:00
    De zevende dag
    02:00
    Journaallus
  • 08:00
    Winterbeelden
    06:00
    Radio2 op VRT Canvas: Goeiemorgen Morgen!
  • 12:45
    Wannabe's
  • 12:15
    Life Happens
    01:00
    Geen uitzending
  • 12:50
    De alarmcentrale: pech onderweg
    01:15
    Geen uitzending
  • 11:40
    Geen uitzending
    10:30
    Sturm der Liebe
  • 10:00
    Geen uitzending
    07:00
    Willy
  • 12:55
    Melrose Place
    00:30
    Schuldig of Onschuldig?
  • 10:00
    Joe
    00:25
    Walker, Texas Ranger
  • 12:35
    Roger van Damme - Goud
    01:15
    Sports Late Night
  • 12:05
    CSI: Miami
    01:00
    Geen uitzending
  • 12:30
    Nightwatch
    01:55
    Alien 3
  • 12:40
    Bake Off Vlaanderen
    01:30
    Love Island
  • 12:45
    Killer Couples
    01:20
    Harrow
  • 12:55
    Herhalingslus
    20:00
    Z-Nieuws
  • 12:52
    Zo doe je het!
    00:00
    Oh What A Night
  • 12:45
    Snel, Makkelijk & Lekker - Het Weekmenu
    03:30
    De Sterrenkaart
  • 12:00
    Midsomer Murders
    01:35
    Miss Fisher's Murder Mysteries
  • 12:50
    Nancy Drew
    01:35
    In the Dark
  • 12:10
    Buitenhof
    02:00
    NOS Journaal met gebarentaal
  • 12:30
    De Sociëteit
    01:30
    Buitenhof
  • 12:55
    Home Sweet Rome!
    00:55
    NOS Studio Sport Eredivisie