Passie en politiek in het oude Rome in 'Rome II'

I

n de eerste reeks waren de onverschrokken centurion en later senator Lucius Vorenus (Kevin McKidd) en zijn wilde en ongedisciplineerde maat Titus Pullo (Ray Stevenson) door een samenloop van omstandigheden van nabij betrokken bij de opgang en de val van Julius Caesar. In de tweede reeks zijn we getuige van de niets ontziende strijd om de politieke en militaire macht in het vacuüm dat is ontstaan na de moord op Caesar.

Ook deze tweede reeks borstelt opnieuw een bijzonder realistisch beeld van de politieke machinaties en de morele decadentie van de Romeinse tijd. Ze toont ons een bruisend, chaotisch en visceraal Rome zoals we het nog nooit hebben gezien. Een fictief verhaal tegen een historisch correcte achtergrond, spectaculaire actie en geschiedkundige sérieux, vriendschap en verraad, passie en drift, op flamboyante manier in beeld gebracht.

Onrust in Rome

Rome, 15 maart 44 voor Christus: de dag dat Julius Caesar werd vermoord. Dat is het startsein voor een niets ontziende strijd om de politieke en militaire macht in het  vacuüm dat is ontstaan na de moord op de grote leider. Caesar werd vermoord door onder meer zijn adoptiefzoon Brutus en Crassus. Die hoopten door het volk als bevrijders onthaald te worden. Maar Caesars generaal Marcus Antonius maakt gebruik van de verwarring na de dood van Caesar om het volk op te hitsen tegen de moordenaars, en Brutus en Crassus
moeten naar Griekenland vluchten. Tot verrassing en ontgoocheling van Marcus Antonius heeft Caesar de jonge Octavianus aangewezen als wettige zoon en troonopvolger. Maar om het rijk te kunnen besturen en de strijd aan te gaan met de legers van Brutus en Crassus, smeden Marcus Antonius en Octavianus een verbond. De moordenaars van Caesar worden in 42 voor Christus in de Slag bij Philippi verslagen, maar dat is nog niet het einde van de politieke spanningen. Zowel Marcus Antonius als Octavianus willen alleenheerser worden over de Romeinse wereld, en het komt tot een openlijke confrontatie tussen de twee. In 31 voor Christus wordt die bittere tweestrijd beslecht wanneer Marcus Antonius door Octavianus' troepen verslagen wordt. Octavianus, de latere Augustus, wordt de eerste echte Romeinse keizer.

Dat is de historische context waarbinnen de tweede reeks van 'Rome' zich afspeelt: tussen 44 en 31 voor Christus.

Het leven zoals het was

De moord op Caesar is ook het begin van de tweede reeks afleveringen van Rome. Net als in het eerste seizoen blaast Rome bekende figuren en gebeurtenissen uit de geschiedenis nieuw leven in. Producent John Melfi ruilde voor deze tweede reeks de set van Sex in the City voor de indrukwekkende decors van het oude Rome in de Cinecitta-studio's: " Wat wij vooral proberen te doen is van onze personages mensen van vlees en bloed te maken, en niet gewoon historische figuren". Rome brengt een gefictionaliseerde versie van de bekende geschiedenis en probeert daarbij vooral ook in het hoofd te kijken van de mensen die deze geschiedenis 'maakten'.

Zijn collega Bruno Heller, die ook producent was van de eerste reeks, benadrukt het belang van de authenticiteit in de serie: "Een van de meest overtuigende manieren om dat te realiseren, is een eerlijke en onomwonden benadering van de Romeinse moraal. We mogen hun wereld niet vanuit ons vertrouwde Joods-Christelijke moraliteitsgevoel beschouwen. Je kan het oneens zijn met de manier waarop de Romeinen naar de wereld keken, maar hun kijk was nu eenmaal brutaler en ongeremder dan de onze. Ze waren zeer direct in hun benadering van seksualiteit en verovering. Als iemand iets wilde, dan ging hij ervoor." Vandaar de vaak expliciete seks- en geweldscènes in de reeks.

Achter elke grote man een sterke vrouw

Een belangrijke rol is opnieuw weggelegd voor de sensuele Atia (Polly Walker, Patriot Games, State of Play, Lorna Doone), de nicht van de vermoorde Caesar en een listige en invloedrijke intrigante. Zoals de generaals strijden met hun legers en de senatoren met hun welsprekendheid, zo maakt ook Atia volop gebruik van het enige wapen dat zij ter beschikking heeft: haar lichaam.

Atia wordt verscheurd tussen haar minnaar Marcus Antonius (James Purefoy, Bright Hair, Mansfield park, Vanity Fair) en haar zoon Octavianus (Max Pirkis en Simon Woods , Spooks, Cambridge Spies, Elizabeth I). De populistische ijzervreter Marcus Antonius sluit een monsterverbond met de sluwe Atia, maar komt in aanvaring met Octavianus, die als enige erfgenaam van Caesar wordt uitgeroepen.

Polly Walker: " De kijker zal dit seizoen een meer volwassen Atia zien. Ze neemt een veel agressievere politieke rol op. Haar wereld is radicaal veranderd. Nu Caesar er niet meer is, is ze veel kwetsbaarder, en twijfelt ze meer aan zichzelf. In haar reflectieve momenten kan je de vrouw achter de façade zien. Maar ze heeft natuurlijk een arsenaal aan middelen om zichzelf te verdedigen, inclusief haar listigheid. Ook tegenover haar zoon Octavianus. Ze haat hem nu ze hem niet meer kan controleren zoals vroeger, toen hij nog een kind was. Nu probeert ze hem te bespelen zoals ze alle mannen in haar leven bespeelt"

Om de vrede met Octavianus te bewaren ziet Marcus Antonius zich verplicht met diens zus Octavia (Kerry Condon , Angela's Ashes, Ballykissangel) te trouwen, de dochter van zijn minnares Atia. Octavia probeert de middenweg te bewandelen tussen haar broer Octavianus en haar moeder Atia.

Strijd op vele fronten

Octavianus en Marcus Antonius bundelen hun krachten in de strijd tegen Brutus (Tobias Menzies , The Low Down, Midsomer Murders, Persuasion) en Crassus (Guy Henry , Extras, Trial & Retribution, Hustle), maar onderhuids loopt de spanning tussen de twee leiders op. Als Cleopatra (Lyndsey Marshal , The Hours, Sons & Lovers, Poirot) dan ook nog eens op het toneel verschijnt, is het web van intriges compleet. Cleopatra brengt met haar charmes nog meer spanningen teweeg tussen Atia, Marcus Antonius en Octavianus.

Simon Woods (de oudere Octavianus): "Octavianus heeft altijd een plan klaar, wat het zo boeiend maakt om hem te spelen. Hij probeert elke situatie in zijn voordeel om te buigen en weet altijd hoe hij andere mensen daarvoor kan gebruiken. Octavianus is niet de man van alledaagse aardigheden: hij verontschuldigt zich nooit en hij bedankt ook nooit iemand. Dat wil niet zeggen dat hij geen dankbaarheid voelt, of dat hij zich nooit wil verontschuldigen, maar hij uit zijn gevoelens niet. Hij is altijd ontzettend op zijn hoede."

James Purefoy ( Marcus Antonius): " De relatie tussen Octavianus en Marcus Antonius is er een van water en vuur. Octavianus is extreem onmenselijk, op verschillende vlakken. Hij is zo koud als ijs. Maar hij wordt een van de grootste, zo niet de grootste keizer van het Romeinse Rijk, terwijl Marcus Antonius eerder een komeet is aan het firmament. Je weet dat hij gaat exploderen, maar zolang het goed gaat tussen hem en Octavianus, zijn ze een sterk duo. Antonius is een man die handelt vanuit zijn buikgevoel. En in Cleopatra vindt hij een 'soulmate'."

Lindsey Marshal ( Cleopatra) speelt in deze tweede reeks een grotere rol, dankzij de stormachtige relatie van haar personage met Marcus Antonius: "Het is een uitdaging om een iconische figuur als Cleopatra te spelen. In plaats van de persoon in kwestie écht tot leven te brengen, dreig je te vervallen in een imitatie van een stereotiep beeld. Je moet dus afstand nemen van dat cliché." Marshal en Purefroy wilden de relatie tussen Cleopatra en Marcus Antonius vitaal en levendig maken. Marshal: "Het is een liefdesverhaal dat tweeduizend jaar overleefd heeft, dus we hadden allebei het gevoel dat hun relatie echt wel iets speciaals moet zijn geweest. Hun passie is zo sterk dat ze destructief wordt."

Ondertussen bereikt de vete tussen Atia en Servilia, de vroegere minnares van Caesar, nieuwe hoogtepunten. Servilia (Lindsay Duncan , Spooks, AfterLife, Oliver Twist) is in diskrediet geraakt omdat ze door toedoen van haar zoon Brutus betrokken was bij de moord op Caesar. Maar ook zij heeft nog pijlen op haar boog. Duncan: " Servilia is een heel gesofisticeerde speler op het politieke toneel. Ze is zich erg bewust van haar status en heeft er alles voor over om het aanzien van haar familie nog te vergroten. Ze is trots en intelligent, en ze wil geen figurantenrol spelen. Wat haar erg heeft gekrenkt, is dat Atia haar relatie met Caesar kapot heeft gemaakt." En daarom zint ze nu op wraak.

De rollen omgekeerd

Met Lucius Vorenus (Kevin McKidd, Trainspotting, Kingdom of Heaven, Small Faces, The Last Legion) gaat het niet goed in deze tweede reeks. Niet alleen is hij door de moord op Caesar zijn beschermheer kwijt, maar door de dood van zijn vrouw Niobe en de onzekerheid over het lot van zijn kinderen, raakt de dappere krijger op het verkeerde pad. Hij is depressief, en raakt verstrikt in de bloedige onderwereld. Bovendien maakt hij een verkeerde politieke keuze en belandt hij in het verliezende kamp. McKidd: "Vorenus gaat in deze tweede reeks door alle stadia van het rouwproces. Hij glijdt af in cynisme en geweld. Eigenlijk wordt hij de leider van de Romeinse onderwereld, een job die hem goed afgaat door de donkere dreiging die hij uitstraalt: hij heeft niets meer te verliezen. Dat maakt van hem een formidabele en invloedrijke tegenstander waar iedereen rekening mee moet houden"

De rollen lijken wel omgekeerd, want in deze tweede reeks is het de wispelturige Titus Pullo (Ray Stevenson, King Arthur, City Central, Band of Gold, Dalziel & Pascoe), ondertussen gelukkig getrouwd met de voormalige slavin Eirene (Chiara Mastalli), die de vroeger zo eerbare Vorenus tot betere inzichten probeert te brengen. Toch blijven de twee vrienden de historische gebeurtenissen van dichtbij meemaken. Ray Stevenson zegt over de vriendschap tussen Pullo en Vorenus: " Het is voor mannen erg belangrijk om een beste vriend te hebben. Zelfs als hij iemand is die je op dat moment niet echt als je beste kameraad zou beschrijven. Zo iemand waar je naartoe gaat als je met je rug tegen de muur staat. Of die jou zijn laatste kleren geeft als je plots aan zijn deur staat. Pullo begint ook te beseffen dat hij niet zomaar een domme kloot is en dat ook hij iets kan bereiken. Maar hij is niet iemand die om zich heen kijkt en denkt: "Vorenus is senator, misschien zou ik ook senator moeten zijn." Hij zegt: "Vorenus ziet er niet gelukkig uit." Pullo is wie hij is en hij wil er het beste van maken."

Grote en kleine geschiedenis

Net zoals de eerste reeks verweeft ook 'Rome II' op een originele manier het leven van gewone Romeinen met de grote geschiedenis van de stadsstaat. Mannen als Pullo en Vorenus spelen niet alleen hun rol in de historische gebeurtenissen van de tijd, maar krijgen ook hun eigen verhaallijnen, die misschien niet helemaal historisch maar wel realistisch zijn.

Zo is er in deze tweede reeks veel aandacht voor de misdaadwereld in het oude Rome, waarbij Vorenus een cruciale rol speelt. Producent John Melfi: " We wilden ook het verhaal vertellen van de eerste Romeinse misdaadbendes, de mensen die het Collegium Aventinus beheersten, het handelscentrum van de stad. Zo proberen we een beeld te geven van de manier waarop de misdaadhiërarchie in de Italiaanse maatschappij is ontstaan. De wortels van de maffia met andere woorden. Dat is het 'downstairs' verhaal van deze tweede reeks".

Nog zo'n nevenverhaal is dat van de Joden in Rome. Terwijl de Romeinen nog volop geloofden in een hele reeks goden, geeft de kleine, maar invloedrijke Joodse gemeenschap in de stad aan dat er een andere, monotheïstische religie op komst is. Die verhaallijn wordt verteld aan de hand van het personage Timon, de bediende van Atia, en zijn oudere broer Levi, die vanuit Jeruzalem overkomt naar Rome en zijn broer probeert te overtuigen van zijn radicaal-revolutionaire standpunten.

In de tweede helft van de reeks krijgt het oosterse, exotische raffinement van de Egyptische cultuur extra aandacht in de verhaallijn van Marcus Antonius en Cleopatra. Historisch adviseur Jonathan Stamp zegt daarover: " Iedereen heeft al wel gehoord van Antonius en Cleopatra, maar wij vertellen het verhaal toch op een genuanceerde toon. Cleopatra is niet de enige passie van Antonius. Er is ook nog Atia. Die driehoekverhouding geeft het verhaal een emotionele complexiteit. Het cruciale element in het verhaal is de ongeremde en destructieve passie tussen Antonius en Cleopatra. Een soort klassieke voorloper van de noodlottige punkerspassie van Sid & Nancy in de jaren '70. Antonius werd verslaafd aan Cleopatra en de Egyptische cultuur. Hij beschouwde zichzelf als een incarnatie van de god Dionysus, terwijl Cleopatra zich met Isis identificeerde. Maar uiteindelijk kon Cleopatra Antonius wel uit Rome halen, maar Rome nooit helemaal uit Antonius".

The Glory that is Rome

'Rome' is een superproductie van twee gereputeerde huizen: de BBC en HBO (Home Box Office), dat de voorbije jaren furore maakte met reeksen als The Soprano's, Six Feet Under, Sex and the City en Carnivale. De vorige samenwerking tussen HBO en BBC, Band of Brothers, was goed voor zes Emmy Awards. Ook de eerste reeks van Rome won vier Emmy's.

"It's not TV", zo benadrukt HBO traditioneel het cinematografische karakter van zijn grote reeksen. En dat geldt ook voor Rome. Nooit eerder werden zoveel mensen en middelen ingezet voor een televisieproject, laat staan één over het oude Rome. De eerste reeks kostte 100 miljoen dollar en er werd zes jaar aan gewerkt. In de legendarische Cinecitta Studios in Rome werd de grootste set ter wereld gebouwd, zo'n 22.000m2. In totaal werden 4000 kostuums en 750 paar schoenen gemaakt. Het resultaat is navenant: Het Rome van Rome ziet er heel anders uit dan het afgeborstelde Rome dat we kennen van de meeste films en series over de Romeinse tijd. Het witte marmer van gebouwen en standbeelden was destijds immers polychroom beschilderd en dat is ook in de decors van de serie het geval. Daarnaast worden ook de vuile, drukke en chaotische volksbuurten en de achterwijken van Rome op een zeer realistische manier gereconstrueerd en tot leven gebracht.

De tweede reeks kon natuurlijk voortbouwen op de (logistieke) realisaties van de eerste. Toch werd opnieuw fors geïnvesteerd in nieuwe decors, kostuums en andere sfeerscheppende elementen. Omdat de focus in deze tweede reeks geregeld verschuift van het Forum naar de Aventijn, werd een geheel nieuwe indoor en outdoor set gecreëerd voor deze bruisende wijk van het oude Rome, waar zich niet alleen het handelscentrum van de stad bevond, maar ook de hoofdkwartieren van de criminele bendes die in deze tweede reeks zo'n prominente rol spelen. Een andere verhaallijn is die van de Joodse aanwezigheid in Rome en daarvoor werd dan weer een Joods kwartier gereconstrueerd. In totaal werkten zo'n 500 mensen op de set van Rome. Voor de serie van 10 afleveringen werd zo'n zes maanden effectief gefilmd, ongeveer eens zo lang als voor een gemiddelde serie.

De brand van Rome

De geschiedenis herhaalt zich, ook in Rome, want een kleine 2000 jaar nadat het historische Rome werd verwoest door een brand (naar verluidt aangestoken door Augustus' laatste opvolger Nero), raasde het vuur in augustus (!) jl. ook door de set van
Rome in de Cinecitta-studio's. Zo dun is de lijn tussen realiteit en fictie in Rome. Gelukkig waren de opnames toen al achter de rug ….

Aflevering 1: "Passover" – 29.februari

Na de moord op Caesar dreigt Rome te vervallen in chaos en anarchie. Tot grote verbazing en ontgoocheling van Marcus Antonius heeft Caesar in zijn testament Octavianus aangeduid als zijn erfgenaam en opvolger. Marcus Antonius raadt Octavianus aan om de stad te ontvluchten: Quintus, Cassius, Brutus en de andere samenzweerders zullen immers beweren dat ze met Caesar een tiran hebben opgeruimd en dat diens testament geen enkele waarde heeft. Maar Octavianus besluit in Rome te blijven en zijn rechten op te eisen. Ondertussen rouwt Lucius Vorenus om de dood van zijn vrouw Niobe en vervloekt hij zijn kinderen. Erastes Fulmen, de koning van de onderwereld, ziet zijn kans schoon om af te rekenen met Vorenus, nu die zijn machtige beschermheer Caesar kwijt is. Maar Titus Pullo, ondertussen getrouwd met Eirene, komt zijn vriend Vorenus ter hulp…

'Rome II', vanaf vrijdag 29 februari 2008 om 21.05 uur op Canvas.