'Het Voordeel van de Twijfel' over sociale rechtvaardigheid
In de laatste aflevering van 'Het Voordeel van de Twijfel' onderzoekt Stefaan Van Brabandt hoe we moeten omgaan met sociale onrechtvaardigheid in de wereld, en wat filosofen van vroeger en nu daarover te vertellen hebben.
Hij praat met een dakloze man en organiseert een ontmoeting tussen een welstellende antiquair en een poetsvrouw. En hij vraagt aan Sven Pichal om bij wijze van experiment een hele week rond te komen met 60 euro.
Moeten we zorg dragen voor elkaar? En zo ja, waarom? Zijn wij mensen egoïstisch of altruïstisch van nature? Moeten we verantwoordelijk zijn voor elkaar? Hoe bepaal je wat sociaal rechtvaardig is? Wat kunnen we doen aan de honger en de toenemende armoede in de wereld? En waarom geven we niet iedereen een universeel, onvoorwaardelijk basisinkomen? Stefaan Van Brabandt zoekt het uit en praat erover met onder meer de filosofen Peter Singer, Martha Nussbaum, Roman Krznaric en Philippe Van Parijs, met historicus Rutger Bregman en met journalist Sven Pichal.
Zijn wij egoïsten of altruïsten?
De Australische filosoof en hoogleraar Peter Singer doet in zijn boek Het kan wel. Armoede hoeft niet een moreel appèl om een einde te maken aan de wereldwijde armoede. Stefaan Van Brabandt zoekt hem op in Londen en peilt naar zijn analyse en de remedie voor die armoede.
De Russisch-Amerikaanse filosofe en schrijfster Ayn Rand (1905-1982), die in Amerika erg populair is, ging ervan uit dat de mens geen empathisch, maar een egoïstisch wezen is. Volgens haar moet de mens zijn lot zelf in handen nemen en leidt altruïsme tot passiviteit en lethargie. Stefaan Van Brabandt vindt ook hier bij ons een aanhanger van de extreem liberale Rand: een jonge student geschiedenis.
Conversation meal
Filosoof Roman Krznaric van Alain de Botton's School of Life is er dan weer van overtuigd dat de mens wel degelijk over een natuurlijk empatisch vermogen beschikt. Om dat aan te tonen organiseert hij 'conversation meals', waarbij hij rijke en arme mensen samen aan tafel zet in de overtuiging dat ze zo zullen ontdekken dat hun overeenkomsten groter zijn dan hun verschillen. Zo vermindert volgens hem de sociale spanning in de maatschappij. Ook Stefaan Van Brabandt organiseert zo'n 'conversation meal', tussen de welstellende antiquair Paul De Grande en de poetsvrouw Ingrid.
De armoedetest van Sven Pichal
Sven Pichal durft wel eens een paar honderd euro par dag uitgeven, bijvoorbeeld aan kleren. Maar kan hij ook overleven met 60 euro per week? Op vraag van Stefaan Van Brabandt probeert hij het uit. Hij ontdekt al snel dat arm zijn vooral heel vermoeiend is omdat je voortdurend moet rekenen en moeilijke keuzes maken. Stefaan praat daar ook over met de dakloze Peter.
Basisinkomen
Volgens de Vlaamse filosoof Philippe Van Parijs is een gegarandeerd basisinkomen voor iedereen een oplossing voor de armoede. De Nederlandse historicus Rutger Bregman is het daarmee eens en noemt het een dividend van de rijkdom die wij hier in het Westen vergaard hebben dankzij de inspaningen van onze voorouders in de voorbije eeuwen. Hij vindt het 'ridicuul dat er in de Westerse wereld vandaag nog mensen zijn die onder de armoedegrens leven'.
'Het Voordeel van de Twijfel', dinsdag 10 februari om 20.40 uur op Canvas.
