Donderdag in 'Koppen' : de winters van toen en nu

<

Antwerps stadspersoneel mag binnenkort aan het loket geen zichtbare religieuze symbolen meer dragen. De moslimvrouwen die een hoofddoek dragen, voelen zich geviseerd. Koppen probeert te begrijpen waarom.

«Ik zal hem nooit uitdoen. Denkt u dat ik beter zal functioneren zonder hoofddoek? Denkt u dat mijn klanten mij een betere dokter zullen vinden zonder?» Drifa Al Marchohi is de eerste vrouwelijke moslima-huisdokter in Borgerhout en gaat bewust werken met een hoofddoek. Nu de stad Antwerpen zich in haar bestuursakkoord voorgenomen heeft om geen hoofddoeken of andere religieuze symbolen meer te tolereren aan het loket, is zij ontgoocheld in haar stad en begaan met de meisjes die nu misschien moeten kiezen tussen hun werk of hun hoofddoek. Nochtans wil het stadsbestuur net meer jobs geven aan allochtonen, maar dan wel zonder hoofddoek of keppel.

"Dat is niet goed voor de integratie. Die meisjes zijn gaan studeren, hebben werk gezocht en worden nu uitgesloten. Dit is een ontkenning van de multiculturele samenleving." Dat vindt ook Malika Ichiche. Zij is een nierspecialiste aan het UZA in Edegem en zij is ook een overtuigde moslimvrouw die absoluut een hoofddoek wil dragen. Maar in de academische wereld van een ziekenhuis is dat niet evident. Zij zocht en vond voor in het ziekenhuis een compromis in het verpleegsterskapje.

Heel wat Antwerpse moslimvrouwen voelen zich in hun stad misbegrepen. Ze willen studeren en zich integreren, maar het bannen van de hoofddoek vinden ze dan weer een aantasting van hun persoonlijkheid. "Een hoofddoek bijt niet! We moeten meer hoofddoeken zien aan loketten, in banken en andere instellingen, zodat de mensen dat gewoon worden'. Dan pas kunnen we integreren. Anders is een hoofddoek alleen iets vreemd van op de straat, zegt Drifa.

Koppen mocht ook filmen in het Koninklijk Atheneum, één van de twee scholen in Antwerpen waar hoofddoeken nog zijn toegestaan. Zohra, leerling in het zesde jaar: "We zijn het beu dat wij ons altijd moeten verdedigen, we zijn meer dan alleen een hoofddoek. Ik draag er zelf één, maar ik heb geen problemen met moslimmeisjes die er geen dragen." Steeds meer jonge moslima's vinden hun eigenheid in een hoofddoek, en die kan vijf euro kosten of, jawel, van Versace zijn. 

De winters van toen en nu
Iedereen verbaast zich over de uitzonderlijk zachte winter. Een scherp contrast met die van 1963 toen het dertien weken lang vroor. Koppen zocht vier mensen op die de winter van 1963 meemaakten en het weer sindsdien hebben zien veranderen
"Op sommige plekken lag de sneeuw tot twee meter hoog. Daar waar geen elektriciteitspalen stonden, wist je gewoon niet meer waar de weg was en moest je zien dat je niet in de gracht sukkelde." Leon is 74 en 42 jaar lang postbode geweest. Hij is één van de mensen die de winter van 1963 nog hebben meegemaakt, één van de strengste van de vorige eeuw. Dertien weken lang heeft het toen gevroren dat het kraakt. Maar zo'n strenge winters hebben we al heel lang niet meer gehad. Mensen als Leon hebben het weer zien veranderen. Bevoorrechte getuigen van de klimaatsverandering in ons land.
Al heeft die opwarming ook z'n voordelen. Jean Willems bijvoorbeeld is maar wat blij dat de winters niet meer zijn wat ze geweest zijn. Hij is binnenschipper en in de winter van '63 konden ze wekenlang niet varen en hadden ze dus ook geen inkomsten. De economie zag zwarte sneeuw. Jean: "Hier op het Albertkanaal was het ijs minstens een halve meter dik. Uiteindelijk kwam het leger eraan te pas om het ijs op te blazen zodat de schepen weer door konden om de fabrieken van Cockerill te bereiken."
Ook Jean Ferleu die gids is in het Zwin ziet door de zachte winters heel wat veranderen. Sommige vogels trekken niet meer naar het warme zuiden omdat ze hier door het zachte weer genoeg eten vinden, planten beginnen al te botten en bomen te bloesemen. De natuur is van slag. Volgens Jean hoeven we niet ver te zoeken naar de redenen. Jean: "Het broeikaseffect. We zijn met teveel mensen die teveel broeikasgassen produceren."
Willy Caboor vindt het als fervent schaatser ook niet fijn dat de winters niet meer zijn wat ze geweest zijn. In 1986 deed hij mee aan de Elfstedentocht en reed als eerste Belg én buitenlander over de eindstreep. Ondertussen is het al van 1997 geleden dat de Elfstedentocht nog kon doorgaan. Volgende week trekt Willy naar Oostenrijk, maar hier in België traint hij nu binnen. Willy: "Buiten schaatsen is toch wat anders: de natuur, het ijs dat niet geprepareerd is. Maar ik wanhoop nog niet. Het kan nog altijd gaan vriezen."

Monumentenwacht

De Monumentenstrijd in Vlaanderen is losgebarsten. Koppen vraagt zich af wat het kost om zo'n monument te onderhouden en wie je daar bij kan adviseren. We gaan mee op inspectie met monumentwachters op de abdijkerk van Ninove en het Kasteel Van Wippelgem

"De troef van Monumentenwacht is dat wij overal komen waar iemand anders niet komt, tot aan het torenkruis, de haan van een kerk, of in de kapconstructies waar je alleen maar met touwtechnieken bij kan." Django Maekelberg is monumentenwachter en inspecteert historisch waardevolle gebouwen. Elk jaar dat je wacht met onderhoud en herstellingen van een monument, lopen de restauratiekosten op met meer dan drie procent. Koppen volgde de Monumentenstrijd bovenop de abdijkerk van Ninove, en het Kasteel van Wippelgem.

"Meestal merken we wel dat mensen hun gebouw te laat laten inspecteren." Geert Scheirlinckx staat samen met Django in de dakgoot van het Kasteel van Wippelgem. "Als zij de problemen binnen zien, is het in feite al veel te laat. Een kapotte lei, of een lek in de dakgoot herstellen kost niks, maar als je dat laat aanslepen, en er komt water binnen, gaat het rap achteruit. Dan komt er zwamaantasting, het hout gaat rotten."

"Sinds dat Monumentenwacht bestaat, is de toestand van de gebouwen al heel wat beter, zeker de laatste vijf jaar," vertelt Django. "Veel monumenten sluiten een onderhoudscontract af na onze inspectie." Monumentenwacht bestaat intussen zo'n vijftien jaar, in Vlaanderen werken 41 monumentenwachters. Voor veertig euro per jaar kan je je aansluiten en je waardevol historisch gebouw laten inspecteren. Django en Geert hangen langs de toren van de abdijkerk van Ninove, terwijl ze de muren en balustrades inspecteren. De voegmortel zit los, er groeit gras. "Tja, er zijn nog uitzonderingen, zoals deze kerk. Da's een vergeten monument."

Deze week barstte op televisie Monumentenstrijd los, waarin kijkers kunnen kiezen welk monument restauratiesubsidies krijgt. "Een goed initiatief," vindt Django, "want de monumenten komen goed in de kijker te staan. Maar we hebben toch wel vragen ook, want er zijn toch een boel monumenten die dringender gerestaureerd moeten worden dan degene die ze tonen op tv." Monumentenstrijd, donderdag ook in Koppen.

'Koppen', donderdag 17 januari om 21.15 uur op Eén.