Docuserie 'De Boerenrepubliek': van de MKZ-crisis tot boze boeren op het Malieveld
Dit jaar is het twintig jaar geleden dat Mond-en-Klauwzeer (MKZ) in Nederland uitbrak. De dierziekte sloeg toe op boerenbedrijven en leidde, naast een economische strop van drie miljard euro, tot het preventief ruimen van 270.000 -veelal gezonde- dieren.
De documentaireserie 'De Boerenrepubliek' reconstrueert de MKZ-crisis met direct betrokkenen en onderzoekt hoe de boosheid en het wantrouwen van toen tegen de overheid, doorwerken in de boerenprotesten van nu. Hoe heeft het zo ver kunnen komen?
Op 17 maart 2001 wordt op een boerderij in het Gelderse plaatsje Oene de eerste verdenking van MKZ vastgesteld. Alle kalveren en geiten van het bedrijf worden direct afgemaakt. Al weken suddert de angst dat de dierziekte zou overslaan vanuit Engeland en nu de bevestiging in Oene komt, slaat dat nieuws ook in Nederland in als een bom. Onder leiding van minister van Landbouw Brinkhorst stelt de overheid onmiddellijk een 'oorlogsdraaiboek' in werking om de dierziekte te bestrijden.
Na de MKZ-crisis trekt het kabinet de conclusie dat er in Nederland geen ruimte is voor de intensieve wijze waarop er dieren worden gehouden. De commissie Wijffels stelt voor de veestapel drastisch te reduceren. Twintig jaar later is hier echter niets van terecht gekomen. Het aantal dieren dat in Nederland gehouden wordt, is vrijwel gelijk gebleven, maar het aantal boeren is gehalveerd. En veel van die overgebleven boeren zijn boos, zoals ze de laatste tijd met hun massale demonstraties hebben laten blijken. Onder druk van de milieubeweging en steeds strengere eisen vanuit de overheid, voelen ze zich aangetast in hun recht op een vrije bedrijfsuitoefening.
In de documentaireserie van makers Hans Hermans en Martin Maat, vertellen boeren uit Oene, deels ondersteund door niet eerder uitgezonden privéopnamen uit 2001, op indringende wijze wat er zich heeft afgespeeld in de drie maanden dat het gebied afgesloten is geweest van de buitenwereld. Daarnaast blikt oud-minister Brinkhorst van Landbouw na twintig jaar openhartig terug op de grootste crisis uit zijn loopbaan. 'Wat ik eraan heb overgehouden, is dat we eindelijk na twintig jaar de moed moeten hebben de intensieve landbouw fundamenteel aan te pakken,' aldus Brinkhorst.
'De Boerenrepubliek' is een coproductie van BNNVARA en ICU Documentaries.
De vierdelige documentaireserie 'De Boerenrepubliek', vanaf maandag 22 maart om 20.30 uur bij BNNVARA op NPO 2.
