'Het Uur van de Wolf': wend je lichaam naar de zon
Wend je lichaam naar de zon is een ontroerend liefdesverhaal over een vader, die tegelijk met vijf miljoen lotgenoten wordt onderworpen aan de macht van twee dictators, Hitler en Stalin.
Gaandeweg raakt hij van zichzelf vervreemd maar door zijn mentale veerkracht, gevoel voor kunst en een flinke dosis geluk weet hij alle gruwelen te overleven. Nadien praat hij nooit over het verleden. Nu doet zijn dochter, de in Nederland wonende schrijfster Sana Valiulina (Estland, 1964) een ultieme poging haar ondoorgrondelijke vader, inmiddels overleden, te begrijpen.
Sana’s vader behoort tot de vijf miljoen Russische krijgsgevangenen van de nazi’s. Het merendeel sterft tijdens hun gevangenschap van uitputting en honger; de overlevenden worden na terugkomst door Stalin als verraders beschouwd en naar de goelag gestuurd.
Tien jaar verblijft hij daar. Vanuit het werkkamp waar hij zit stuurt hij brieven naar zijn familie, maar op een reactie wacht hij tevergeefs, totdat de brieven per toeval terecht komen bij de moeder van Sana. Jarenlang sturen ze gepassioneerde brieven en kunstwerkjes over en weer, en worden ze verliefd.
Voorzien van deze brieven treedt Sana nu samen met haar zus in de voetsporen van haar vader. Ze reist met de trein naar de plek waar het strafkamp ooit is geweest; om zo het verhaal te achterhalen wat haar vader nooit vertelde.
Zoals regisseur Aliona van der Horst in haar vorige film Liefde is aardappelen (Gouden Kalf 2018) het Russische verleden indook aan de hand van haar eigen familiegeschiedenis, zo gebruikt ze in Wend je lichaam naar de zon de persoonlijke zoektocht van Sana Valiulina als uitgangspunt voor een zorgvuldige en historische verkenning. Unieke kleurbeelden uit de oorlog, intieme brieven en dagboeken, tekeningen en foto’s geven de film vorm. Zo wordt een zowel persoonlijk als universeel verhaal verteld dat nog steeds diepe sporen achterlaat.
De film ging op IDFA 2021 in première onder de titel Turn Your Body to the Sun en is een monument voor de monsterlijk behandelde krijgsgevangenen in de Sovjet-Unie.
'Wie zich sinds de invasie in Oekraïne verbaast over Russische slaafsheid, bot opportunisme en hallucinante goedgelovigheid vindt in deze documentaire veel antwoorden', schreef filmrecensent Coen van Zwol in NRC.
Regie: Aliona van der Horst
Productie: Docmakers – Ilja Roomans
Engelstalige titel: Turn Your Body to the Su
'Het Uur van de Wolf', woensdag 21 september om 22.50 uur op NPO 2.
