EO documentaire 'Tien Geboden': 'Ben ik een moordenaar?'
In de nieuwe EO-documentaire 'Ben ik een moordenaar?' onderzoekt filmmaker Simonka de Jong aan de hand van het zesde gebod haar afkeer tegen geweld door op zoek te gaan naar de moordenaar in zichzelf.
'Je zult niet doden' lijkt een voor de hand liggend gebod, maar blijkt met alle oorlogen om ons heen urgenter dan ooit.
Als kleindochter van Loe de Jong en afkomstig uit een familie van holocaust-overlevenden, heeft de Jong een diepgewortelde en ingewikkelde relatie met geweld, oorlog en dood. Ze gaat bij zichzelf te rade en onderzoekt in welke mate haar Joodse familiegeschiedenis een rol speelt in haar aversie ten aanzien van geweld.
Zelfverdediging
Aan de hand van gesprekken met haar zoons, haar psychische begeleider en een hoogleraar strafrecht en criminologie brengt de zoektocht haar naar Israël. Hier spreekt ze onder andere met voormalige Israëlische soldaten, een Palestijnse vredesactivist en een schietinstructeur. Zij delen hun ervaringen met geweld en de impact die dit op hen heeft gehad. Dit brengt haar tot de vraag: hoe ver ga je onder de noemer zelfverdediging? En in hoeverre zijn slachtofferschap en daderschap met elkaar verbonden?
Moordwapen
De EO-documentaire wordt verder verdiept door de persoonlijke ervaring van de Jong: ze ondergaat een verdedigingstraining op een Israëlische schietbaan om zelf te ontdekken hoe het voelt om een moordwapen in handen te hebben. Deze ervaring brengt haar dichter bij het antwoord waarnaar ze zocht, terwijl ze geconfronteerd wordt met de werkelijkheid van geweld en de psychologische effecten die daarmee gepaard gaan.
Complexiteit
Ben ik een moordenaar? stelt niet alleen de vraag of geweld inherent is aan de menselijke natuur, maar onderzoekt ook de ethiek van geweld in conflicten zoals de huidige situatie in Israël en Gaza. In de film reflecteert de Jong op haar eigen (Joodse) familiegeschiedenis, waarbij ze haar persoonlijke afkeer van geweld afweegt tegen de complexiteit van het menselijke gedrag in extremere omstandigheden.
Grenzen van geweld
EOdocs hoofdredacteur Margit Balogh: 'Met deze documentaire willen we een breed gesprek aangaan over de grenzen van geweld en de rol die het speelt in onze samenleving. Ben ik een moordenaar? is een oproep tot reflectie over vreedzame oplossingen en gerechtigheid in conflicten, en nodigt uit tot een dieper begrip van de manier waarop geweld in ons leven aanwezig is en welke keuzes we in moeilijke situaties maken. De documentaire is een actuele en persoonlijke benadering van het zesde gebod 'Je zult niet doden', en onderzoekt de vraag of er in bepaalde omstandigheden een moordenaar in ieder van ons schuilt.'
Over Simonka de Jong
Simonka de Jong (1972) is documentairemaker en oprichter en trainer bij Centrum voor Zijn. Eerder documentaires van haar hand zijn: Pilotenmasker (2017), The Only Son (2013) en Het Zwijgen van Loe de Jong (2011), waarin ze de relatie tussen haar grootvader Loe de Jong en diens tweelingbroer Sally belicht. Eerder maakte ze voor de EO de indrukwekkende documentaire Stil Water.
EO 10-Geboden Serie
Ben ik een moordenaar? maakt deel uit van de 10-Geboden-reeks, een coproductie van EO en DOXY, waarin de betekenis van de eeuwenoude geboden in de moderne samenleving wordt onderzocht. De serie bestaat uit tien documentaires, die elk een gebod vanuit een uniek perspectief belichten.
'Ben ik een moordenaar', maandag 10 maart om 22.15 uur bij de EO op NPO 2.
