Dinsdag in 'Andere Tijden': op de vlucht naar Gretna Green
In de week van Valentijn een uitzending over de liefde. In het Schotse plaatsje Gretna Green kon een minderjarige trouwen zonder toestemming van de ouders.
Het werd in de jaren zestig een populair laatste redmiddel voor Nederlandse stelletjes die niet bij elkaar mochten zijn, maar toch niet zonder elkaar konden. Woedende vaders en Interpol hadden het nakijken zodra het paar de Engels-Schotse grens was gepasseerd. In deze aflevering vertellen echtparen over hun verboden liefde, de vlucht en de angst om voor 'schaking' opgepakt te worden.
'Limburgs paartje heimelijk voor huwelijk naar Schotland' kopt de Telegraaf in april 1963. Zij waren niet de enigen die hun toevlucht zochten tot Schotland. Hoeveel huwelijken tussen Nederlanders er destijds werden voltrokken, is niet precies bekend. Maar in 1966 waren het er alleen al 43. De kranten berichtten regelmatig over voortvluchtige stelletjes en het Schotse plaatsje Gretna Green, net over de grens met Engeland, werd beroemd.
In Nederland was tot 1970 ouderlijke toestemming nodig om te kunnen trouwen zolang je onder de 30 was. En er waren talrijke redenen voor ouders om een huwelijk te weigeren: standsverschil, religieuze verschillen of het feit dat de ouders het inkomen van hun nog thuiswonende kind niet wilden opgeven. Soms leidde het tot hevige ruzies en schrijnende familiedrama's.
Lea Nijs maakte het in 1963 allemaal mee. Ze was 18 toen ze met haar drie jaar oudere vriend Hub wilde trouwen, maar haar ouders vonden Hub geen goede partij en deden alles om de relatie te stoppen. Lea mocht geen contact met hem, kreeg huisarrest en kon haar geliefde alleen in het geheim een paar vluchtige momenten zien. 'De situatie was echt onhoudbaar geworden', aldus Lea. Dus vertrokken ze hals over kop naar Schotland. Daar was het mogelijk vanaf je 16e zonder toestemming van de ouders te trouwen. Meer stellen – die in 'Andere Tijden' aan het woord komen – maakten van die gelegenheid gebruik. Heimelijk, vaak zonder geld, namen ze de boot, de trein of het vliegtuig. In Gretna Green moesten ze verplicht drie weken verblijven alvorens in het huwelijk te mogen treden. Vaak brachten ze die tijd door in een caravan op de camping van een oorspronkelijk Nederlandse vrouw Catharina Gilhooly-Matthijsen, die in 'Andere Tijden' samen met Lea terugblikt.
Tot op de dag van vandaag is Gretna Green een van de meest populaire trouwlocaties ter wereld. Een soort Europees Las Vegas in het klein. Vorig jaar werd in het kleine plaatsje ruim 3500 keer het jawoord gegeven. Tegenwoordig een huwelijkslocatie die je kiest om de naamsbekendheid of de romantische geschiedenis, of simpelweg omdat je geen zin hebt in een groot feest. Het dorp verwacht topdrukte op Valentijnsdag, 14 februari.
'Andere Tijden: Op de vlucht naar Gretna Green', dinsdag 10 februari om 21.20 uur bij de NTR op NPO 2.
