Woensdag in 'Hier en Toen': Comète
'Er zijn geen woorden om te beschrijven hoe belangrijk deze vrouwen zijn geweest voor zovele mensen die in bezet gebied strandden en geen enkele andere optie hadden dan naar die verzetsmensen te luisteren te doen wat ze zegden. De mensen van het verzet riskeerden elke dag hun leven voor totale vreemden...'
Comète is een Belgische verzetsgroep die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Brussel werd opgericht. Aan het hoofd stond de toen 25-jarige Andrée De Jongh. Niet veel later sloot de 19-jarige Andrée Dumon zich aan bij het prille netwerk. Hun missie was om ontsnappingsroutes naar Engeland te organiseren voor de geallieerde militairen die boven België en de buurlanden werden neergeschoten door de Duitsers. Tussen de zomer van 1941 en juni 1944 werkten meer dan 2000 ‘geheime agenten’ op gevaar van eigen leven in dienst van Comète. Samen hielpen ze ongeveer 700 geallieerde soldaten ontsnappen. De route liep vanuit België, via Parijs, over de Pyreneeën, tot aan de Frans-Spaanse grens. Het grootste deel van die moeilijke reis door de bergen werd te voet afgelegd.
'Ik kan moeilijk vatten hoe onze grootvader en zijn maten in espadrilles en in het donker over de Pyreneeën trokken' (Nazaten piloot Ronald Emeny)
Van alle Comèteleden werden er in het totaal 800 aangehouden. 155 mensen zouden het einde van de oorlog niet halen, waaronder 55 vrouwen. Ook Dumon en De Jongh werden verraden. Beide vrouwen overleefden de gruwel van de concentratiekampen ternauwernood. Hun vaders, die ook verzetslui waren, niet. Andrée De Jongh stierf in 2007, Dumon leeft nog en beleeft als 100-jarige rustige oude dag in een rusthuis in de buurt van Namen.
Dit spannende verhaal, waar de komische BBC-reeks ‘Allo, ‘Allo! de mosterd haalde, wordt opnieuw tot leven gewekt dankzij uniek en nog nooit eerder vertoond beeldmateriaal uit het VRT-archief. Geallieerde soldaten en leden van Comète getuigen, net als de nazaten van de eerste én de laatste door de Comète-lijn geredde vliegenier. Tachtig jaar na datum ondernemen ze zélf de reis die hun voorvaders in volle oorlogstijd moesten afleggen.
'Andrée De Jongh noemde de soldaten ‘pakketjes’. Nadien sprak ze altijd over ‘haar kinderen'' (Nazaten piloot Jack Newton)
Het verhaal van Comète is van alle tijden: namelijk dat verzet een menselijke reactie is tegen regimes die universele humanistische waarden en normen onderdrukken. Maar het geeft vooral ook een unieke inkijk in hoe vrouwen tijdens de oorlog een minstens even belangrijke verzetsrol speelden als mannen.
'Hier en Toen', woensdag 24 april om 21.20 uur op VRT CANVAS.
