Nieuw op Canvas: 'Spul'. Onder de huid van de topsport

maandag 7 december 2015

In de vierdelige reeks 'Spul' onderzoeken Jan Antonissen en Guillaume Graux (bekend van 'Belga Sport') wat doping doet met een sporter. In plaats van te oordelen of – wat doorgaans het geval is – te veroordelen, gaan ze op zoek naar wat er met mensen gebeurt als ze zich aan doping wagen.

Daarbij komen zowel wereldberoemde als volslagen onbekende sportlui aan bod. De grootste naam is ongetwijfeld de Canadese sprinter Ben Johnson.

Onversneden
'Spul' zoekt uit of de sporters veranderen door hun dopinggebruik, niet alleen fysiek maar ook mentaal. En of het makkelijk is te leven met een geheim dat je in principe niet mag delen, maar in de praktijk vaak een publiek geheim is. Wars van de fel gemediatiseerde hysterie die doorgaans met dopingonthullingen gepaard gaat, neemt 'Spul' rustig de tijd voor sportlui uit heel verschillende takken van sport: ze vertellen onverbloemd en in detail wat verboden stimulerende middelen in hun leven hebben betekend. Dat is waarschijnlijk nog nooit gebeurd. Meestal heerst er oorverdovende stilte na een positieve controle. Of volgt er een niet-gemeende schuldbekentenis.

De drang om te winnen
'Spul' is een vertelling van vier documentaires met in totaal twaalf getuigen. Elke documentaire laat drie getuigen zien die telkens door één thema met elkaar verbonden zijn: de drang van een atleet om te winnen en de grens die hij daarbij oversteekt; de luchtbel waarin hij zich van de buitenwereld afsluit en de leugens die daarbij horen; de excessen waaronder hij dreigt te begeven in een wereld van overmedicatie; de hypocrisie die hij ontmoet, want overheid en sportbonden zijn tegen doping, maar willen natuurlijk ook medailles.

Zonder vooroordelen
'Spul' graaft niet naar een diep verborgen schandaal en nagelt niemand aan de schandpaal, maar probeert het motief te vatten voor dopinggebruik. De makers laten mensen naar zichzelf kijken en spreken over een onderwerp dat nog altijd taboe is. 'Spul' dwingt de kijker doping vanuit het standpunt van de atleet te bekijken, wat soms hard en confronterend is. Het uitgangspunt was de vraag: hoe nemen sportlui hun werkelijkheid waar in hun onstuitbare drang naar winnen en winst. Spul wil doordringen tot de logica van de topsport. Het is één lang volgehouden zoektocht naar het al te menselijke verlangen om de nummer één te zijn, in een beheerste beeldvoering die ruimte laat voor gevoeligheid, vervreemding en poëzie.

Ben Johnson
De getuigen komen uit binnen- en buitenland. Beroemde én nauwelijks bekende sportlui, van alle niveaus: ouderen en jongeren, mannen en vrouwen, validen en mindervaliden De meest opvallende namen zijn Ben Johnson, de Canadese sprinter die op de Olympische Spelen van Seoel (1988) na een positieve controle zijn gouden medaille moest inleveren; Michael Rasmussen, de renner die met de gele trui om de lendenen uit de Tour van 2007 werd gezet; en het echtpaar Vitaly en Yulya Stepanov, een Russische controleur en een 800 meter-loopster, die de klokkenluiders zijn in het grote Russische dopingschandaal dat recent losbarstte.

Aflevering 1 : Over de grens - dinsdag 8 december
Topsporters dromen ervan op het hoogste niveau te presteren, maar onvermijdelijk duikt op een bepaald moment in de loop van hun carrière de vraag op: 'Zal ik, om mijn droom te verwezenlijken, de grens overschrijden van wat in medisch opzicht toegelaten is?' In de eerste aflevering van 'Spul' komen drie sporters aan het woord die er ervoor gekozen hebben om die stap te zetten: Ben Johnson, de Canadese 100-meterloper die op de Olympische Spelen van Seoel (1988) zijn gouden medaille moest inleveren; Gianluca De Ponti, een voetballer met een jarenlange lange staat van dienst in de Italiaanse competitie; en Kenneth Mercken, een wielrenner die één jaar prof was. Zij hebben het expliciet over het moment waarop ze, voortgestuwd door hun droom, over de grens gingen.

'Spul' is een programma van Borgerhoff & Lamberigts voor Canvas.

'Spul', vanaf dinsdag 8 december om 21.10 uur op Canvas en canvas.be.