De poolgebieden zoals we ze nog nooit zagen in 'Frozen Planet'

Frozen Planet wil in alle betekenissen van het woord het ultieme portret schilderen van de poolgebieden, op een moment waarop die mogelijk voorgoed aan het veranderen zijn. Nergens anders ter wereld zijn de gevolgen van de opwarming van de aarde immers zo ingrijpend. Frozen World is een epische reeks over de spectaculaire natuur in twee van de meest afgelegen en onhergbergzame wildernissen van de wereld.

De serie toont de elementaire kracht van het ijs, het klimaat en de oceanen aan de uiteinden van de Aarde. Maar we zien ook hoe de poolgebieden een centrale rol spelen in de klimaathuishouding en dus ook het leven over heel de wereld. We zien hoe groot de seizoensverschillen op de polen zijn en hoe dynamisch en flexibel het ijs: de beweging daarvan determineert al het polaire leven. De ene pool is de andere niet: de noordpool is een bevroren oceaan omringd door continenten en de zuidpool is een bevroren continent omringd door de Stille Zuidzee. De oceanen die de polen omspoelen, zijn de meest productieve ter wereld: het leven aan de polen is er helemaal van afhankelijk voor zijn voedselvoorziening.

We duiken diep onder het ijs in een magische wereld vol vreemde schepsels, maar we reizen ook naar het hart van een actieve polaire vulkaan en zijn er getuige van een geweldig ijsvuurwerk. We vliegen naar de Zuidpool over de Antarctische ijskap: de grootste ter wereld. Daarbij volgen we de sporen van de beroemde poolreizigers van begin vorige eeuw. De poolgebieden lijken een levenloze woestenij, maar het krioelt er van de dieren. We ontmoeten ijsberen, pinguïns, wolven en orka’s: allemaal dieren die zich in de loop der tijden hebben kunnen handhaven in deze bevroren wereld. Of ze dat ook in een onzekere toekomst zullen kunnen, valt af te wachten.

Aflevering 1 : The Ends of the Earth
Deze eerste aflevering is een grandioze introductie van de reeks. Onze eerste stop is de Noordpool, waar de zon eindelijk terugkeert na een half jaar duisternis. Dat stimuleert een koppel verliefde ijsberen tot verrassend teder gedrag. Daarna gaat het naar Groenland, waar grote watervallen zich op het ijs storten en een kolossale ijsberg zich losmaakt van de ijskap.
Bultrugwalvissen en de grootste concentratie van zeevogels ter wereld komen zich volvreten in de rijke wateren van Alaska. Verder naar het zuiden ligt de boomgrens: hier begint de Siberische Taiga, die zowat een derde van alle bomen op aarde bevat. We volgen er de jacht van een roedel wolven op een enorme bizon. Ook aan de andere kant van de wereld, in Antarctica, wordt er gejaagd: pinguïns proberen te ontsnappen aan een hongerige zeeleeuw en orka’s maken in team grote golven om zeehonden van ijsschotsen te spoelen: iets wat nog nooit eerder werd gefilmd. Ook onder het ijs is er volop leven: angstaanjagende zeespinnen en luizen zo groot als een pizzabord. Rond de top van de Erebus, de meest zuidelijke vulkaan ter wereld, ligt een kraal van kristalgrotten. We volgen ook het spoor van de eerste ontdekkingsreizigers over de eindeloze Antarctische ijskap om – precies 100 jaar na Roald Amundsen – de Zuidpool te bereiken.

Aflevering 2 : Spring
In de lente komt de zon terug in de poolgebieden en ze brengt een explosie van leven met zich mee. Landschappen die maandenlang in het duister waren gehuld, baden nu in het licht. Autochtone diersoorten ontwaken uit hun winterslaap en immigranten verschijnen ten tonele. Toch is dit eerste zonlicht verraderlijk, want het zorgt gedurende enkele weken voor helse winden die van deze periode de koudste van het jaar maken. Vele dieren komen daarbij om.

Maar ze hebben geen keuze: ze moeten ‘in actie’ komen om te paren en tijdig hun jongen te krijgen, zodat ze die kunnen opvoeden tijdens de korte zomer. Het paarseizoen is de meest ‘sociale’ tijd aan de polen. In de zomer hebben de dieren geen tijd voor elkaar, alleen voor hun jongen.

Adelie-pinguïns bouwen hun nesten zo mooi mogelijk in de hoop een vrouwtje te kunnen verleiden met zo’n gezellig broedplaatsje. Een ijsbeermoeder gaat op jacht met haar jongen. De wollige beer-rups transformeert normaal op een paar maanden tot een mot, maar hier duurt het liefst 14 jaar vooraleer ze volwassen is. Dan heeft ze een paar dagen de tijd om te paren en vervolgens sterft ze. Het ijs trekt zich ondertussen terug en daardoor komen grote hoeveelheden zoet water en voeding vrij. Dat heeft ingrijpende gevolgen voor het landschap en het leven aan de polen. Zo deigt een ijsoppervlakte zo groot als Australië te verdwijnen. Maar de arctische kabeljauw en de narwal hebben nu voedsel te over. In Antarctica komen grote hoeveelheden zeevogels aan op South Georgia om zich bij de reuzenalbatrossen en koningspinguïns te voegen, die er overwinterd hebben. Zee-olifanten vechten voor een vrouwelijke partner op een strand met de gootste massa dieren ter wereld.

Aflevering 3 : Summer
Het is hoogzomer in de poolgebieden: de zon gaat er niet meer onder en voor de grote aantallen zomermigranten is dit buitengewone seizoen één onafgebroken en magische dag vol dramatiek: ze moeten in deze korte tijd van overvloed volop voedsel vinden, vechten om hun plaats te veroveren en hun jongen voeden en opvoeden. Voor ijsberen is de zomer een moeilijke periode: hun ijswereld smelt steeds verder weg en de kleintjes moeten willens nillens hun eerste zwemlessen nemen.

Sommige beren proberen energie te sparen door op het ijs te zonnen, andere proberen er te vergaren door onder veel tumult eieren te gaan stelen in een kolonie zeezwaluwen. Op de toendra gaat het er nog harder aan toe: een kudde muskusossen tracht uit het bereik van een roedel poolwolven te blijven. De zomer aan de polen brengt ook onverwachte problemen mee: een gigantische kolonie van 400.000 koningspinguïns heeft last van de warmte en probeert op alle mogelijke manieren verkoeling te vinden. Een pelsrobstier maakt zich klaar voor een dodelijk gevecht met een rivaal. De kleine kalfjes proberen wanhopig uit de buurt van de vechtende reuzen te blijven. Verder naar het zuiden zien we – voor het eerst gefilmd – de jacht van een groep orka’s op een dwergvinvis, tussen de ijsschotsen door.

Aflevering 4 : Autumn
De kou komt snel aan de polen. Het landschap verandert ingrijpend. Op Antarctica bevriest de zee aan een snelheid van vier kilometer per dag! De meeste dieren vertrekken voor een lange reis naar warmere gebieden. Andere vechten een robbertje met rivalen om zich te kunnen voortplanten. En voor enkele die-hards is dit een tijd van onbegrensde mogelijkheden. In het noorden kijken ijsberen uit naar de komst van de winter.

Ze verzamelen in grote groepen langs de Arctische kust. De gemoederen lopen al snel hoog op en het komt tot geweldige vechtpartijen. Ondertussen zwemmen 2000 beluga- walvissen naar hun favoriete ‘badplaats’ voor een speciale modderkuur. In het binnenland verandert de toendra van diep groen naar hevig rood. Om hun harem te verdedigen crashen muskusossen met hun massieve koppen tegen elkaar met de kracht van botsende auto’s.

Aan de andere pool, in Antarctica, zien we hoe de kuikens van adeliepinguïns hun kinderdons stilaan ontgroeien en klaar zijn voor het grote werk: leren zwemmen. Dat gaat niet uit ganser harte en is niet zonder gevaar. Zo zien we – voor het eerst gefilmd – hoe een zeeluipaard vanuit het niets uit het water opduikt en een pinguïn van de ijsrand sleurt. Naarmate de winter nadert en haast iedereen vertrekt, verschijnen de indrukwekkende koningspinguïns ten tonele. Al waggelend maken ze een epische trektocht naar hun broedplaats. De vrouwtjes haasten zich korte tijd later al terug naar zee om voedsel te gaan halen, en ondertussen maken de mannetjes zich klaar om, met de kostbare eieren onder hun lichaam, de hardste winter ter wereld te trotseren.

'Frozen Planet', donderdag 24 november om 20.40 uur op Canvas.