Najaar Canvas: 'Meneer De Burgemeester'

Anno 2012 heeft de burger veel meer inspraak en de functie van burgemeester werd veel technischer. Maar hoe verging het de burgervaders in Vlaanderen de voorbije decennia? Aan de hand van gesprekken met vijftien burgemeesters en archiefbeelden biedt de historische verhalenreeks 'Meneer De Burgemeester' in zeven thematische afleveringen en een speciale compilatieaflevering een unieke kijk op het reilen en zeilen van de gemeentepolitiek in Vlaanderen in de voorbije halve eeuw.

'Meneer de Burgemeester' begint waar de gelijkaardige succesreeks 'Meneer Doktoor' eindigde: in 1964. In de vele kleine verhalen van burgemeesters wordt het grote verhaal weerspiegeld van een snel veranderend België vanaf de jaren zestig. In die zin zijn deze getuigenissen niet alleen een politieke geschiedenis, maar ook een sociale en culturele zedenschets.

Een aantal burgemeesters is niet langer actief in de politiek. Zij vertellen zonder schroom merkwaardige verhalen over sociaal dienstbetoon en ruimtelijke ordening, over pensenkermissen en machtsmisbruik, over de kerkfabriek en het dragen van de sjerp. Opmerkelijke getuigenissen over de tijd dat een burgemeester nog een burgervader was.

Andere burgemeesters zijn nog altijd actief in de politiek en kandideerden de voorbije maanden voor een nieuwe ambtstermijn, ook al zijn ze diep in de zeventig. Zij weten als geen ander hoe de Vlaamse gemeenten in de voorbije 50 jaar veranderd zijn: de tijd van meneer doktoor, meneer pastoor en meneer de notaris is definitief voorbij. De functie van burgemeester werd alsmaar technischer en aan meer en meer regels gebonden.

De makers van de reeks wilden een stem geven aan onbekende burgemeesters. Ook vrouwelijke burgemeesters moesten aan bod komen. Niet evident: in 1976 was slechts 2 procent van de Belgische burgemeesters een vrouw. In 1982 was dat 2,9 procent. Burgemeesters van het platteland vertellen hun verhaal, maar ook burgemeesters uit de stad. Burgemeesters met een academische opleiding, maar ook burgemeesters die geen hogere studies hebben gedaan. Ook een buitenbeentje als Gaston Onkelinx moest erbij: een Vlaamse arbeiderszoon die burgemeester werd in de Waalse industriestad Seraing. Uiteraard moesten ook alle politieke strekkingen vertegenwoordigd zijn.

'De Burgemeesters' verschillen grondig van elkaar: hun politieke kleur uiteraard, maar ook hun aanpak, hun achtergrond en hun studieniveau. En toch, hoe groot ook de verschillen, over één ding zijn de burgemeesters het roerend eens: de federale politiek kan volgens hen veel leren van de gemeentepolitiek, waar de burgervader dicht bij 'zijn' mensen staat.

'Meneer de Burgemeester' is een programma van de Raconteurs voor Canvas. Het gelijknamige boek wordt uitgegeven bij Manteau.

'Meneer de Burgemeester', vanaf dinsdag 30 oktober om 20.40 uur op Canvas.