Dinsdag in 'Andere Tijden': Help de Russen de winter door

Vooral bedrijven tasten diep in de buidel; een gift betekent gratis reclame. Maar bij nader inzien blijkt de honger in Rusland wel mee te vallen en het ingezamelde geld gaat voor een deel naar medicijnen.

Met een speciaal gecomponeerd lied openen Linda de Mol en Angela Groothuizen op 15 december 1990 de VARA tv-actie 'Help de Russen de winter door'. Volgens Marcel van Dam, de initiator van de actie, heerst er in de Sovjet-Unie honger. Vandaar dat er een landelijke inzamelingsactie op touw is gezet. Journalisten – onder wie Philippe Remarque en Hubert Smeets - maken bezwaar tegen deze voorstelling van zaken. Volgens hen is er niet zozeer sprake van een tekort maar van problemen met de voedseldistributie; de overgang naar een markteconomie gaat gepaard met grote problemen. De kritiek weet Van Dam niet te stuiten: 'Alles goed en wel, maar we gaan door.'

Er is van alles uit de kast getrokken om een avondvullende show te organiseren. In Moskou zit Sonja Barend met een team van verslaggevers die het verhaal van de 'gewone' Russen vertellen. In de studio in Veenendaal wordt onder leiding van het presentatieduo Astrid Joosten en Peter Jan Rens gepoogd de Nederlanders enthousiast te maken om zoveel mogelijk geld over te maken. Een keur aan artiesten en bekende Nederlanders komt voorbij. Zingend en dansend of als lid van het belpanel. Opvallend is de ongebreidelde commercie in de uitzending. De presentatoren laten bedrijven die geld of producten aanbieden (Lupack knakworsten, Douwe Egberts koffie, Blue Band margarine) schaamteloos reclame maken. Producent Leo Janssen: 'Ja, dan zaten we toch met samengeknepen billen te kijken.'

De tv-actie blijkt een succes. Ruim twee miljoen Nederlanders zitten die 15e december aan de buis gekluisterd. Nadat tijdens de uitzending bekend wordt dat het Koninklijk Huis ook een donatie heeft gedaan, loopt het opnieuw storm bij het telefoonteam. Zowel geld als goederen stromen binnen. Na afloop worden er onder meer 100.000 voedselpakketten samengesteld die onder het toezicht van zogenaamde Nederlandse 'monitors' uitgedeeld worden. Daarnaast wordt het geld besteed aan medicijnen. Marcel van Dam heeft dan ook geen spijt van zijn actie, hoewel hij het achteraf misschien anders zou hebben aangepakt.

Let op: 'Andere Tijden' wordt per januari 2015 op dinsdag uitgezonden!

'Andere Tijden', dinsdag 6 januari om 21.10 uur op NPO 2.