'Achter de Dijken: Vrijheid' - aflevering 2: Eeuwenoude sporen
Leo Blokhuis gaat terug naar de tijd van Ridders en Romeinen. Sporen van de drang naar vrijheid zijn al millennia oud, zo blijkt.
Als je maar weet waar je moet zoeken. In de grond, boven de grond, en in gebruiken van nu. Al in onze vroegste geschiedenis werd er voortdurend geprobeerd vrijheid te verdedigen of gebied te veroveren. De eerste bron die daarover schrijft, is de Romeinse geschiedschrijver Tacitus. Hij verbaast zich over de vrijheidsdrang van de bewoners van die moerassige Lage Landen.
Blokhuis: 'Het blijft een machtig verhaal. De Romeinen, die een grens door het huidige Nederland trekken, goed bewaakt, met wachttorens en goedgetrainde soldaten.’ Blokhuis speurt met archeologen naar de sporen van de strijd, onder de grond en in de rivieren: ‘wie zijn hand steekt in de Rijn, steekt zijn hand in de geschiedenis.'
Na de Romeinen is het een komen en gaan van andere overheersers. Het lijkt wel of het in de Middeleeuwen altijd hommeles is in onze contreien. Niks geen gepolder, er wordt geknokt!
Friesland, dat in de Middeleeuwen grofweg van Zeeland tot Denemarken loopt en een machtig land is, kent lang een vrije samenleving. Iedere terp is eigen baas. De graven van Holland aan de andere kant van de Zuiderzee bedreigen deze Friese Vrijheid, net als onderlinge Friese twisten. Ook een opstandig gebied als Gelderland laat zich niet onberoerd. Leo reist naar kastelen en kloosters, vaart over de ooit fanatiek ontwaterde Friese meren ('de grootste ecologische ramp van ons land').
Regionaal verlangen en het koesteren van het verleden is sterk aanwezig in het Nederland van 2019. Een zoektocht naar identiteit, een verlangen naar gemeenschapszin en de vrijheid om zelf uit te maken wat je doet en laat.
Dolly Verhoeven, hoogleraar Gelderse geschiedenis: 'De wereld is groot geworden. We zitten in een tijd van enorme veranderingen. Mensen zoeken houvast, willen zich verbonden voelen en duiken weer in de regionale en lokale geschiedenis.'
'Achter de Dijken: Vrijheid', donderdag 19 september om 20.25 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.
