Docudrama over Joods Amsterdam vóór WO II op NPO 2
Het docudrama 'Nesjomme' brengt vooroorlogs Joods Amsterdam tot leven met het fictieve verhaal van Rusha, haar familie en vrienden. De film, volledig opgebouwd uit archiefmateriaal, is geïnspireerd op de getuigenissen van Joodse Amsterdammers over hun leven vóór de Tweede Wereldoorlog.
'Nesjomme' is gemaakt door Sandra Beerends, die eerder met Ze noemen me Baboe twee Gouden Kalveren won. Nesjomme ging in 2024 in première op IDFA en stond in de top 10 van publieksfavorieten. De film ging op 2 januari 2025 in release en werd al na één week bekroond met de Kristallen film (10.000 bezoekers). Inmiddels hebben ruim 37.000 mensen de film in de bioscoop gezien.
Interbellum
'Nesjomme' speelt zich af in Amsterdam tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog, toen één op de tien Amsterdammers Joods was. De zeventienjarige Rusha (stem: Rifka Lodeizen) woont in de Joodse buurt met haar familie. Haar oudere broer Max is geëmigreerd naar Nederlands-Indië, het huidige Indonesië. In haar brieven aan Max vertelt Rusha over haar dagelijks leven in de stad. Zo ontstaat een levendig beeld van Amsterdam tijdens het interbellum, vanuit het perspectief van de Joodse gemeenschap.
Vertrouwen in de toekomst
De film begint vlak na de Eerste Wereldoorlog, een periode vol vertrouwen in de toekomst. De combinatie van Rusha’s brieven en archiefbeelden creëert een kleurrijk portret van trotse diamantbewerkers, sjacherende handelaren op de vlooienmarkt, cabaretartiesten met liedjes die iedereen meezingt, stadsbestuurders als De Miranda die zich inzetten voor sociale woningbouw en de ondernemers achter De Bijenkorf, het Amstelhotel en het Tuschinski Theater. Deze verhalen illustreren het belang van de Joodse gemeenschap voor de stad.
Opkomst van het fascisme
Het aanvankelijke optimisme na de Eerste Wereldoorlog wordt gaandeweg op de proef gesteld door een zware economische depressie, de opkomst van het fascisme en tenslotte het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Humor en levenslust, de lechajim, bieden de Joden soelaas in tijden van tegenspoed. Tegen deze achtergrond groeit Rusha uit van een jong meisje tot een zelfstandige vrouw, die liefdevol navigeert tussen de ideeën van haar socialistische vader en de religieuze overtuigingen van haar man. Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog stelt haar voor een onmogelijke keuze.
'Nesjomme' gaat niet alleen over het leven van degenen die er niet meer zijn, maar vertelt ook over wat ze hebben achtergelaten: de Joodse ziel van Amsterdam, de nesjomme.
Producent: Family Affair Films
Regisseur: Sandra Beerends
De NPO Doc 'Nesjomme' is donderdag 19 juni te zien om 22.20 uur bij de NTR op NPO 2.
