VRT herdenkt 80 jaar vrede

In een periode waarin die lange periode van vrede en toenemende welvaart onder druk staat door nieuwe internationale militaire en economische conflicten, brengt VRT korte mini-documentaires om het brede publiek kennis te laten maken of terug te katapulteren naar de oorlogsperiode. Met korte, persoonlijke portretten van Belgen die uitzonderlijke daden hebben verricht of meegemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog, hoopt de openbare omroep de interesse bij mensen aan te wakkeren om zelf stil te staan bij onze humane en democratische waarden. 80 jaar na datum vertellen de laatste getuigen over hun belevenissen tijdens de oorlog. Zij worden afgewisseld met verhalen over mensen die zijn overleden.

Deze documentaires worden tussen 5 en 11 mei 2025 zowel op VRT 1 als op VRT Canvas geprogrammeerd. Op VRT MAX staat in die periode een ruim aanbod aan documentaires en fictie over de Tweede Wereldoorlog.

De portretten:

Aflevering 1: Lea Van Gerven
Op 5 april 1943 maakt Lea als kind het bombardement van Mortsel mee, waarin bijna 1000 mensen stierven. Het is het meest dodelijke bombardement uit de Belgische geschiedenis.

Aflevering 2: Jean de Selys Longchamps
Jean de Selys Longchamps is tijdens de oorlog gevechtspiloot bij de RAF. Zonder toestemming van zijn oversten, onderneemt hij een uiterst gevaarlijke missie.

Aflevering 3: Marguerite Paquet
De jonge verzetsvrouw Marguerite Paquet belandt na haar arrestatie in het beruchte kamp van Breendonk. Ze ondergaat er gruwelijke folteringen, maar breekt niet.

Aflevering 4: Simon Gronowski
Simon Gronowski wordt samen met zijn moeder vanuit de Mechelse Dossinkazerne gedeporteerd naar Auschwitz. Na een gedurfde ontsnappingspoging, ontsnapt hij op miraculeuze wijze aan de dood.

Aflevering 5: Sin Ling Tsien
Wanneer tientallen jongens ter dood worden veroordeeld en dreigen geëxecuteerd te worden, wandelt de hoogzwangere Sin Ling Tsien 160 kilometer naar Brussel om te bemiddelen bij de Duitse bevelhebber von Falkenhausen in België. Met succes, hun levens worden gered.

Aflevering 6: Bertje Ureel
Als 8-jarig meisje verliest Bertje Ureel haar vader tijdens de bevrijdingsgevechten in Oostduinkerke. Vlak voor het einde van de oorlog, wordt haar vader er zonder pardon geëxecuteerd tegen een muur in het dorp.

Aflevering 7: Henri d’Oultremont
Wanneer België wordt bevrijd, biedt Henri d’Oultremont zich aan bij de Brigade Piron. Hij trekt mee op naar Nederland, waar nog hevig wordt gevochten. Hij verliest er een goede vriend.

Aflevering 8: Augusta Chiwy
De Belgisch-Congolese verpleegster Augusta Chiwy is bij haar familie in Bastogne op bezoek, net op het moment wanneer het Ardennenoffensief uitbreekt. Ze evacueert gewonde soldaten en verzorgt hen. Ze noemen haar ‘De Engel van Bastogne’.

Aflevering 9: René Vermuyten
De Antwerpse politieman René Vermuyten wordt opgevorderd om deel te nemen aan de vierde Antwerpse jodenrazzia. Hij weigert die opdracht en verliest als straf 3 dagen verlof.

Van maandag 5 tot en met zondag 11 mei op VRT 1 en VRT Canvas.

Naar aanleiding van de herdenkingen rond Wereldoorlog II brengt VRT Canvas op donderdag 24 april de ééndelige documentaire 'Bommen op België'.

'Bommen op België', het verhaal van de strategische geallieerde bombardementen op België
'Als er ooit oorlog komt, dan hoop ik dat de eerste kogel door mijn hoofd vliegt. Dan zal ik de gelukkigste zijn. Dat wil ik nooit meer meemaken.'

Zo opent de VRT Canvas-documentaire 'Bommen op België'. Aan het woord is Gust Sannen, vandaag 95. In het voorjaar van 1944 was hij 14 jaar. Het huis waarin hij woonde werd volledig van de kaart geveegd door een geallieerd bombardement, zijn vader geraakte zwaar gewond. In een tijd waarin we opnieuw dagelijks geconfronteerd worden met het leed van terreurbombardementen wereldwijd, brengt VRT Canvas op enkele weken van de 80e verjaardag van het einde van de Tweede Wereldoorlog, het verhaal van de strategische geallieerde bombardementen op België.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vallen in België naar schatting ongeveer 6000 burgerdoden door bombardementen van de geallieerden. Het bekendste bombardement is dat van Mortsel in april 1943, maar het is vooral in het voorjaar van 1944 dat Britten en Amerikanen massaal bombarderen in België. Dat deden ze om de spoorweginstallaties te vernielen in voorbereiding op de landing in Normandië. Wanneer die installaties ernstig beschadigd of volledig vernield zouden worden, zouden de Duitsers veel moeilijker troepen kunnen verplaatsen na een geallieerde invasie. Het geallieerde opperbevel hoopte daarmee 12 tot 24 uur tijd te winnen na de invasie. Ze rekende op een maximale ‘kost’ van 12.000 burgerdoden om dat doel te bereiken. Uiteindelijk waren het er een pak minder, maar nog steeds ontzettend veel.

'Ik hoor de bommen nog vallen. Een bom die valt, die huilt, die fluit… Ik krijg er nog kippenvel van.'

Het resultaat van de bombardementen is verschrikkelijk: duizenden Belgen die dicht bij spoorwegen of fabrieken wonen, worden in het voorjaar van 1944 getroffen. Verschillende arbeiderswijken in Belgische steden worden van de kaart geveegd. Namen, Charleroi, Gent, Merelbeke, Kortrijk, Mechelen, Leuven, Schaarbeek, Vilvoorde,… Overal vallen dodelijke slachtoffers. Elke wijk, elke familie in de buurt telt zijn doden. Enkele maanden later staan de bevrijders hier en is de oorlog gedaan, maar voor de getroffen families was er weinig reden tot vieren.

VRT Canvas sprak met de laatste overlevenden van de bombardementen op België. Ze praten over het schuilen, de angst, de schade, de doden, de pijnlijke begrafenissen en het grote taboe om erover te spreken. Het waren namelijk ‘de goeien’ die de bommen hadden afgeworpen. De dagelijkse confrontatie met oorlogsgeweld wereldwijd, maakt hun relaas ook vandaag pijnlijk actueel: hoe ze nooit over de angst en het verdriet geraakten en hoe de gruwel van de oorlog, altijd de kleine man in de straat treft. 'Als ik vandaag de beelden van Oekraïne en Gaza zie, dan bloedt mijn hart. Want ik weet waar die kinderen nog door moeten.'

Donderdag 24 april 2025, om 21.20 uur op VRT Canvas.

VRT NWS
VRT NWS zal redactioneel aandacht besteden aan de herdenking van Wapenstilstand, onder meer in VRT NWS Journaal en in 'De Afspraak'. Ook 'Karrewiet', nws.nws.nws en de socials van VRT NWS staan stil bij het belang van 80 jaar vrede op maat van jongeren.

Radio 1
Radio 1 trekt voluit de kaart van de vrede in de week van 8 mei onder de gemeenschappelijke noemer 80 jaar vrede. Twee extra programma’s staan stil bij het einde van Wereldoorlog II, 80 jaar geleden, en de nazinderende impact van die gebeurtenissen op de vrede in Europa, 80 jaar later.

Korneel De Clercq gaat van maandag 5 tot woensdag 7 mei op zoek naar de menselijke verhalen rond 80 jaar vrede. Hoe ervaren jongeren conflicten nu en hebben ze nog een besef van wat er toen is gebeurd. Wat betekent vrede vandaag? En welke mensen en plekken dragen nog de positieve en negatieve gevolgen van wat er 80 jaar geleden gebeurde. Hoe werk je aan vrede vandaag, en hoe broos is wat we al 80 jaar vrede noemen.

Op 8 mei ontvangt Ruth Joos interessante praatgasten voor een grondig rondetafelgesprek op een historisch belangrijke plek: de Dossinkazerne in Mechelen. Ze staat stil bij de impact van de wereldoorlog op ons samenleven vandaag en zoekt naar oplossingen en definities voor vrede in een wankele wereld.

Ketnet
Ketnet brengt naar aanleiding van 80 jaar vrede twee jeugdfilms rond Wereldoorlog II.

'De vlog van Fée'
Wat als een Joods meisje van 10 jaar in de Tweede Wereldoorlog geen dagboek maar een vlogcamera zou hebben. Geïnspireerd op het verhaal van Félicie (Fée) Bloch-Gruszow, die in 1931 in Antwerpen werd geboren en er in 2018 op 86-jarige leeftijd ook overleed.

Zondag 4 mei om 16.30 uur op Ketnet.

'Op de vlucht'
Een dag voor kerstmis, in het jaar 1942, worden de ouders van Gerda en Otto gearresteerd. Ze zijn bij het Noorse verzet, een groep die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog tegen de nazi’s keert. De kinderen blijven alleen achter en ontdekken al snel dat hun ouders iets verborgen hielden in de kelder … Sarah en Daniel, twee joodse kinderen, zitten er verstopt in een geheime kast. De vier kinderen slaan samen op de vlucht.

Zondag 11 mei om 16.30 uur op Ketnet.

VRT MAX
In het kader van 80 jaar vrede biedt VRT MAX onderstaand thema-aanbod aan.

'Ten oorlog', 'Ten oorlog: de bevrijding van Vlaanderen', 'Kinderen van de Holocaust', 'Kinderen van het verzet', 'Kinderen van de collaboratie', Maurice De Wilde docu’s, 'De vlog van Fée', 'Mademoiselle Andrée', 'Comète: vrouwen in het verzet', 'Bommen op België', 'Pearl Harbor, the world on fire', 'Op de vlucht'.