Uitgetreden nonnen getuigen in 'De Nonnen' over manipulatie, uitbuiting en misbruik binnen de kloostermuren
Nonnen hielden niet alleen lelijk huis in weeshuizen, scholen, vakantiekolonies en opvangtehuizen. Ook het beeld van vrouwelijke religieuzen die als een vreedzame gemeenschap in een klooster samenleven, blijkt vaak slechts schijn.
In de docureeks 'De Nonnen' getuigen uitgetreden zusters over het strenge leven binnen de kloostermuren en hoe ze daar gemanipuleerd, uitgebuit en misbruikt werden.
Eenmaal ingetreden in het klooster, volgde voor de getuigen een leven van strikte regels en absolute gehoorzaamheid, afgedwongen door autoritaire oversten die hen van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat controleerden. 'Alles moesten we vragen, zelfs om naar het toilet te gaan. Eigenlijk was het een gevangenis', vertelt Irène. 'En voor de banaalste dingen werd je gestraft. We leefden voortdurend in angst. Soms sloten ze je drie dagen volledig geïsoleerd op in je kamer.' Irène ontsnapte uiteindelijk uit de orde Het Werk, en ook Monique trad uit haar orde omdat ze de absurde regels en strenge discipline niet langer kon verdragen.
Irène was meer dan twintig jaar lid van de ‘sekte-achtige’ orde Het Werk, maar noemt zichzelf nu 'een ex-slavin van de Kerk'. Ze getuigt over de uitbuiting door haar overste, die vooral op geld uit was. 'Je werd echt een slaaf. Alles draaide om zoveel mogelijk geld binnen te krijgen en te werken, werken, werken. We kregen geen loon, en daardoor kon je niet vertrekken, je kon nergens naartoe'. Ook Anne moest zeven dagen op zeven werken in een slotklooster, zelfs als bouwvakster.
Naast het rigide machtssysteem dat de zusters onder controle hield, heerste er ook een cultuur van hypocrisie. 'Alles wat achter het gat gebeurde of onder de mat werd geschoven, was geen probleem', klinkt het. Zo werden seksuele relaties tussen nonnen of tussen nonnen en priesters in sommige kloosters gedoogd, zolang ze maar verborgen bleven. Maar hoewel sommige van die relaties met wederzijdse toestemming plaatsvonden, was dat lang niet altijd het geval. Anne getuigt hoe ze jarenlang seksueel werd misbruikt door de biechtvader van het klooster.
Het machtsmisbruik dreef de getuigen er uiteindelijk toe om uit te treden, al was dat verre van eenvoudig. Na jaren van hard labeur voor het klooster stonden ze letterlijk met niets op straat. 'En als je tien jaar buiten de maatschappij geleefd hebt, is het niet simpel om een nieuw leven te beginnen. Als kloosterling heb je eigenlijk geen enkele notie van het praktische, dagelijkse leven', klinkt het bij de ex-nonnen.
Ze getuigen ook over de hersenspoeling binnen sommige kloosterordes, een praktijk die sommige congregaties ook vandaag nog toepassen op kleine kinderen. Zo gebruiken de - binnen de Kerk omstreden - Blauwe Zusters verontrustende video’s met jonge kinderen uit sympathiserende gezinnen om andere kinderen te ronselen. 'Het is beter te sterven dan iets stouts te doen tegen Jesus', zegt een Vlaams kind in één van die video’s die door de makers van De Nonnen ontdekt werden. 'Zulke zusters zijn volgens mij een gevaar voor de samenleving', reageert Rik Devillé geschokt. 'Het gebeurt niet in een afgelegen klooster ver van de wereld. Het kunnen mensen zijn die in jouw parochie catechese geven.'
'De Nonnen', dinsdag 14 oktober om 21.50 uur bij VTM.
