'VPRO Tegenlicht': De strijd om de diepzee
We willen allemaal in een elektrische auto rijden, ons huis verwarmen via zonnepanelen en een was draaien op windenergie. Zo zijn we 'goed bezig'. Hoewel? De metalen die we hiervoor nodig hebben, worden nu gedolven uit mijnen in het globale zuiden.
Maar dat is niet genoeg en er lijkt een alternatief te zijn: Op de bodem van de diepzee liggen grote hoeveelheden kobalt, nikkel en koper schijnbaar voor het oprapen. We zitten in de cruciale fase van de energietransitie en staan aan het begin van een geopolitieke race om die metalen te gaan mijnen. Maar met een duivels dilemma, want om deze grondstoffen voor onze batterijen te delven richten we onvermijdelijk schade aan op de bodem van de diepzee. 'Tegenlicht' duikt onder in de strijd om de diepzee.
Voor de productie van zonnepanelen, windmolens en de batterijen voor elektrische auto's zijn metalen zoals kobalt, mangaan en nikkel essentieel. Door de energietransitie zullen we de komende dertig jaar meer van deze metalen nodig hebben dan in de hele geschiedenis van de mensheid. Om enigszins aan de vraag te kunnen voldoen maken we ons niet alleen afhankelijk van China maar ook van de destructieve mijnen op land in Congo en Indonesië. In de Stille Oceaan liggen echter, op vier tot zes kilometer onder de zeespiegel, de benodigde grondstoffen schijnbaar voor het oprapen. Canadese, Noorse en ook Nederlandse bedrijven staan daarom te popelen om deze met de nieuwste technologie te gaan mijnen, waardoor we onafhankelijk van China proberen te worden.
De diepzeemijnbouw is, met name door de immens hoge druk, een ontdekkingstocht op zich, waarin al jaren op hoog niveau geïnvesteerd wordt. De diepzee is echter nog grotendeels een mysterie voor de wetenschap. Volgens milieuorganisaties is de planeet Mars voor bijna 90% in kaart gebracht, terwijl dat voor onze oceanen nog maar voor 25% geldt. En zij vrezen onomkeerbare ecologische schade. Om onze energietransitie te kunnen uitvoeren is het de vraag of we wel een keuze hebben. De eerste vergunningen kunnen ieder moment afgegeven worden en Tegenlicht heeft als eerste filmploeg toegang gekregen tot het allereerste operationele diepzeemijnbouwschip ter wereld.
'VPRO Tegenlicht' volgt aan het begin van dit cruciale jaar voor de diepzeemijnbouw niet alleen de bedrijven in deze opkomende industrie, maar gaat ook op bezoek bij een diepzeebioloog én is aanwezig bij acties van milieuorganisaties die zich heftig verzetten tegen deze ontwikkeling. De energietransitie blijkt winstgevender, maar ook complexer en vooral vuiler dan hij op het eerste gezicht lijkt.
'VPRO Tegenlicht: De strijd om de diepzee', zondag 2 februari om 22.10 uur bij de VPRO op NPO 2 en ’s morgens online op vpro.nl/tegenlicht en NPO Start.
