'Na De Klap': Enschede, de vuurwerkramp

Op 13 mei is het twintig jaar geleden. De tragische gebeurtenis bracht de weduwe op bijzondere wijze samen met de directeur van de vuurwerkfabriek en een politieman. Onlangs deed het trio samen aangifte tegen de Nederlandse staat. Tom Kleijn zoekt hen en andere hoofdrolspelers op in Enschede, in de tv-special 'Na de Klap' van KRO-NCRV die wordt uitgezonden op maandag 11 mei.

Twintig jaar na de ramp willen de brandweerweduwe, de fabrieksdirecteur en oud-politieman dat er opnieuw onderzoek komt naar eventuele strafbare feiten en handelingen van ambtenaren en diverse overheidsinstanties. Oud-burgemeester Mans van Enschede reageert in de uitzending voor het eerst op de aangifte. Na twintig jaar wil hij niet nog een onderzoek naar de mogelijke oorzaken van de ramp. 'Is dat relevant?', vraagt Mans zich af. 'Er is hier gerommeld met rotzooi en op die ochtend is er iets fout gegaan en that’s it.'

Directeur vuurwerkbedrijf vaak uitgescholden
In 'Na de Klap' spreekt Tom Kleijn uitgebreid met Rudi Bakker, directeur van de vuurwerkbedrijf SE Fireworks, die een jaar cel kreeg na de ramp. Voor het eerst vertelt hij hoe hij zijn leven verliep na de ramp. 'Ik kon zeven jaar lang niet in de supermarkt komen.' Er leefde onder de Enschedese bevolking veel woede richting Bakker en zijn gezin. 'Er stonden dertig man voor de deur. Ze drukten een peuk uit op de wang van mijn zoon', zegt Bakker. 'En ik mocht niet eens aangifte doen.'

Bakker kwam na de ramp groot in het nieuws omdat het Openbaar Ministerie een internationaal opsporingsbevel tegen hem uitvaardigde. In de fabriek zou teveel en te zwaar vuurwerk zijn opgeslagen. 'Een internationaal opsporingsbevel…terwijl ze gewoon wisten waar ik was', vertelt Bakker getergd, 20 jaar na de ramp. 'Dat raakt me gigantisch.'

Bakker wil nog steeds zijn onschuld bewijzen. Net als de brandweerweduwe en oud-politieman Jan Paalman is hij ervan overtuigd dat er sprake is van een gerechtelijke dwaling. Paalman steunt hem. Kleijn spreekt hem op zijn zolderkamer, waar hij tientallen ordners heeft staan met het dossier over de vuurwerkramp. 'Ik zit hier elke dag, soms wel twee keer', vertelt de oud-politieman. Hij werd oneervol ontslagen en kwam daardoor in financiële nood na de ramp.

Wijk is 'herrezen'
Het verhaal van dit trio is maar een van de verhalen die in het buurtcentrum Het Huis van de Verhalen nog de ronde doen. Hadassah Meijer houdt het buurthuis in stand, 'omdat er een plek moet zijn voor herinneringen en herdenken'. Zij begrijpt dat sommige betrokkenen de ramp niet kunnen loslaten, zolang de precieze oorzaak van de ramp onduidelijk is. Maar ziet ook dat Enschede ondanks het verdriet stug verder is gegaan na de ramp. Een nieuwe woonwijk is snel gebouwd op de rampplek waar voorheen veel verouderde huizen stonden. 'Eigenlijk voelt het als een feniks, uit de as herrezen en mooier dan ooit.'

'Na De Klap', zondag 12 juli om 20.45 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.