'Kruispunt': Het jaar van de boer
Met jonge boeren blikt 'Kruispunt' terug op een bewogen en hectisch 2019. Wat hebben de massale protesten en steunbetuigingen teweeggebracht op het erf?
Siebe van de Crommert (25) uit het Brabantse Erp runt met zijn ouders een melkveehouderij. De stal die zijn opa bouwde moet hij binnenkort afbreken omdat die niet aan nieuwe ammoniakregels voldoet. Siebe protesteerde bij het provinciehuis in Den Bosch: 'Het afbreken zou voor 2028 moeten. Maar ineens werd dat een aantal jaren vervroegd. Tijdens het spel de spelregels veranderen kan natuurlijk niet. Logisch dat we dan gaan protesteren.'
Om zijn bedrijf toekomstbestendig te maken heeft hij onder meer een kaasmakerij opgezet, waarbij hij de kaas op het erf verkoopt. De ouders van Siebe zijn blij dat hij het bedrijf voortzet. In hun huis hangen prachtige zwart-wit foto’s van vier generaties die hem voorgingen. 'We prijzen ons gelukkig. Veel boerenfamilies hebben geen opvolger.'
Jan en Ineke Bronninkreef uit het Sallandse Dijkerhoek hebben een melkveehouderij en stonden op het Malieveld. 'Het stikstofprobleem wordt voor een groot deel op de boeren afgewenteld. Dat is niet eerlijk. In Den Haag heerste een enorm saamhorigheidsgevoel. Dat voelde goed', aldus Ineke. Hun zoon Wout (24) wil het bedrijf niet overnemen. Wout: 'Altijd maar werken voor weinig geld. Dat zie ik niet zitten. Daarnaast is het boeren er met al die regels ook niet leuker en makkelijker op geworden.' Moeder Ineke vindt het vervelend dat er straks geen opvolging is maar begrijpt de keuze van haar zoon. Ineke: 'Boer zijn is een manier van leven. Dat moet in je hart zitten en je echt willen. Anders wordt het niks.' Ze krijgt tranen in haar ogen als ze een kalfje met de fles melk geeft. Ineke: 'Meestal blijft zo’n dier ongeveer tien jaar bij ons. De vraag is of ik haar oud zal zien worden.'
Actrice Johanna ter Steege bezoekt het bedrijf van de familie Bronninkreef. Ze komt uit een boerenfamilie en maakte deze zomer het theaterspektakel Hanna van Hendrik over het Twentse boerenleven, waarbij de hoofdpersoon uiteindelijk het bedrijf moet opgeven. Ineke deed als amateurspeler ook mee aan het stuk, dat maar liefst 50.000 bezoekers trok en een hoop losmaakte. Johanna: 'Veel mensen kwamen na afloop in tranen naar me toe. Ik had hun verhaal een gezicht gegeven.'
'Kruispunt', zondag 15 december om 23.20 uur op NPO 2.
