'5 Dagen' week lang over licht en donker n.a.v. experiment Vliegenbos
Nederland is één van de meest lichtvervuilde landen op aarde. Jaarlijks komt er alleen maar verlichting bij en zelden gaat er licht vanaf.
Vooral dieren maar ook mensen hebben daar last van. We slapen minder en dieren raken gedesoriënteerd. In de gele bus van het NPO Radio 1-programma '5 Dagen' (NTR/PowNed) praten presentatoren Ajouad Al Miloudi en Jo van Egmond met gasten over lichtvervuiling en het belang van donkerte. Verslaggevers ter plekke zijn Mirthe van der Drift en Joris Kreugel.
Vleermuizen die ons behoeden voor muggenplagen zijn heel gevoelig voor licht. Zij komen niet in winterslaap, gaan niet meer op jacht en raken gedesoriënteerd. In Amsterdam is het aantal vleermuizen drastisch afgenomen en deze teruggang is nog niet gestopt.
Gedesoriënteerde dieren
Maar niet alleen vleermuizen ondervinden hinder van het vele kunstlicht. Vogels raken hun route kwijt, insecten vliegen als een dolle in cirkeltjes totdat ze dood neerstorten, kikkers scheiden geen geursporen meer af waardoor de voortplanting stokt. En de mens komt nauwelijks meer tot rust en heeft veel minder nachtrust dan pakweg vijftig jaar geleden.
Het Vliegenbos doet het licht uit
Steeds meer steden zoeken naar oplossingen. In het Vliegenbos in Amsterdam-Noord gaat nu ‘s nachts het licht uit bij wijze van experiment. Hoe reageren de dieren hierop? Hoe reageren mensen erop? En doet het afbreuk aan ons gevoel van veiligheid?
Maandag spreekt '5 dagen' met stadsecoloog Fred Haaijen, verantwoordelijk voor het doven van het licht in het Vliegenbos. Welk effect heeft het kunstlicht op de ecologie in de stad en hoe beïnvloedt licht de biodiversiteit?
Dinsdag is Meriam Tuinhof, ‘donkerte specialist’ bij de Natuur en Milieu Federatie, te gast in de bus. Meriam licht gemeenteambtenaren voor over het belang van donkerte en bespeurt een toenemend bewustzijn. Wat doet donkerte met de mens en waarom is het zo belangrijk?
Woensdag reist de bus van NPO Radio 1 af naar één van de grootste lichtuitstoters van Nederland, de glastuinbouw. Met lichthindervoorschriften probeert het Westland de uitstoot van licht te verminderen maar dat brengt nieuwe problemen met zich mee. Vooral rozenkwekers worstelen hiermee en vragen ontheffing. Voor natuurliefhebbers is dat ontoelaatbaar en zij binden de strijd aan.
Donderdag is neuroloog en slaapspecialist Diandra de Groot te gast. Zij is verbonden aan de slaapkliniek en ziet mensen worstelen met hun verstoorde bioritme. Wat doet kunstlicht met ons dag- en nachtritme? En wat doet het met ons functioneren dat wij in de afgelopen vijftig jaar zoveel minder zijn gaan slapen?
Vrijdag komt vanuit de lichtstad Eindhoven, waar lichtontwerper en kunstenaar Phillip Ross werkt. Hij geeft antwoord op de vraag hoe we het kunstlicht in openbare ruimtes kunnen verminderen zonder afbreuk te doen aan het gevoel van veiligheid dat mensen willen ervaren in het donker. Ross maakt samen met bewoners lichtschetsen voor hun straat. Mensen kiezen opvallend vaak ook voor duisternis in de late avond.
'5 Dagen', maandag 10 juni, dinsdag 11 juni, woensdag 12 juni, donderdag 13 juni en vrijdag 14 juni van 20.00 tot 20.30 uur, live op NPO Radio 1.
