Zondag in 'VPRO Tegenlicht': Europa spoort niet
De trein is de perfecte metafoor voor het Europa van vandaag: de werkelijkheid spoort niet helemaal. De grenzen zijn opgeheven, het netwerk ligt er en toch blijkt het vaak een absurde onderneming om met de trein Europa te doorkruisen.
In 'Europa Spoort Niet' stapt 'Tegenlicht' op de trein met verschillende treindromers en -doeners die die het systeem willen veranderen, om ervoor te zorgen dat Europa zo snel mogelijk wél spoort.
Keer op keer blijkt dat het vliegtuigverkeer veel meer uitstoot dan gedacht. Iedereen lijkt het erover eens: we moeten overstappen op 'perron trein'. Toch blijken systemen en politieke ambities niet op elkaar aan te sluiten. Er is een tekort aan arbeidskrachten en materialen, nationale belangen lopen niet altijd in lijn met Europese idealen en hoe de drang naar efficiëntie en cijfers de staat behoefte aan echte verbinding in de weg. In de jaren vijftig werd de trein verkocht als hét vervoermiddel dat Europeanen zou verbinden - hoe meer wij in Europa met elkaar kunnen verkeren, hoe beter het begrip voor elkaar zal worden. Wat is er gebeurd met deze Europese idealen en hoe zorgen we dat we weer met elkaar in verbinding komen?
De Britse treinexpert Jon Worth doet al jaren onderzoek naar internationale treinreizen in Europa. En stelt de simpele vraag: 'Hoe kom ik per trein de grens over?'. Met maar liefst 186 treinen op talloze verschillende trajecten probeerde Worth alle interne Europese grenzen over te gaan. Hij stuitte op talloze problemen, kapotte sporen, vertragingen en onoverzichtelijke kaartjes. Wat gaat er technisch mis? En belangrijker, wie maken dit beter?
In Oostenrijk maken de nachttreinen een comeback. Tijdens de lancering van een nieuwe generatie treinen volgt Tegenlicht Kurt Bauer, hoofd van de langeafstandstreinen bij het Oostenrijkse ÖBB. Op een trein vol met gemotiveerde politici is het de vraag waarom het Oostenrijk wél lukt om nieuwe treinen op het spoor te brengen? Hoe krijgen we de rest van Europa mee?
Elmer van Buuren heeft het heft in eigen hand genomen en ondanks technische uitdagingen de European Sleeper gelanceerd. Een Nederlandse nachttrein die van Brussel naar Berlijn rijdt. Is het aan particulieren om de markt weer open te breken en tegen welke kosten?
Bedrijfsman Pier Eringa werkte als regiodirecteur bij NS-Reizigers, als president-directeur bij Prorail en als CEO bij Transdev. Hij droomt al jaren over een internationaal spoor, maar in de loop van de jaren heeft hij gezien dat het spoor duurzaam is, maar ook duur en chaotisch. Waar gaat het mis aan de top en wat kunnen we daaraan veranderen?
Regie: Maren Merckx
Research: Sharine Rijsenburg
Producer: Regina Rijpkema
Eindredactie: Julia Veldman
'VPRO Tegenlicht: Europa Spoort Niet', zondag 3 maart om 22.05 uur bij de VPRO op NPO 2 en vanaf zondagochtend 3 maart online op vpro.nl/tegenlicht en NPO Start.
