'De werkelijkheid bestaat niet': Hoe Nagarjuna's filosofie de wetenschap inspireert in 'De Boeddhistische Blik'
De documentaire 'De werkelijkheid bestaat niet' onderzoekt hoe de eeuwenoude boeddhistische filosofie van Nagarjuna hedendaagse wetenschappers uit verschillende disciplines inspireert.
Deze filosofie stelt dat niets volledig op zichzelf bestaat, alles is met elkaar verbonden – we hebben de natuur, de aarde en elkaar nodig om te bestaan. De documentaire nodigt je uit om op een nieuwe manier naar de werkelijkheid te kijken.
Stel je voor: je staat naast de gigantische watervallen van de Niagara Falls. Je hoort het water kletteren en voelt de kracht van de watervallen. Maar een vogel of een vis, zal deze zelfde watervallen waarschijnlijk heel anders ervaren dan jij. Bestaat er dan wel zoiets als een objectieve werkelijkheid van de waterval?
Filosofische en wetenschappelijke inzichten
In de documentaire delen wetenschappers, zoals de beroemde natuurkundige Carlo Rovelli en filosoof en vertaler Jay Garfield hun fascinatie voor de boeddhistische wijsheid van Nagarjuna en zijn blik op de werkelijkheid. Deze Indiase filosoof stelde dat de wereld geen vaste eigenschappen heeft en dat alles pas betekenis krijgt in relatie tot iets anders, bijvoorbeeld pas in onze waarneming.
Rovelli legt uit dat ook in de kwantumwetenschap blijkt dat niets op zichzelf bestaat. Alles is met elkaar verbonden en niets staat echt los van elkaar. Wat wij ervaren, is altijd afhankelijk van onze relaties met anderen, met de natuur en met de wereld om ons heen. Hersenonderzoeker Patrick Cavanagh voegt hieraan toe dat onze hersenen de werkelijkheid eigenlijk heel beperkt waarnemen, voornamelijk gericht op overleving. Wat wij zien is dus nooit een objectieve, volledige weergave van de werkelijkheid.
Ethicus Laura Candiotto helpt ons begrijpen hoe deze inzichten ons kunnen helpen bewuster om te gaan met onze relaties en met de natuur. We zijn allemaal afhankelijk van elkaar en de wereld om ons heen, en misschien moeten we daar wat vaker bij stilstaan.
'De Boeddhistische Blik' is de titel waaronder alle programma's van de boeddhistische stroming vallen, de uitzendingen worden verzorgd door KRO-NCRV.
'De Boeddhistische Blik: De werkelijkheid bestaat niet', zondag 13 oktober bij KRO-NCRV om 15.25 uur op NPO 2.
