'Andere Tijden Special' over Josephine Baker in aanloop naar 50ste sterfdag
Bijna vijftig jaar na haar overlijden staat Josephine Baker (1906-1975) vol in de aandacht. Haar bijzondere leven is aanleiding voor o.a. een musical, een internationale dramaserie met Janelle Monaé en tal van herdenkingen – ook in Nederland.
Want Josephine Baker was in denken en doen haar tijd ver vooruit. Opgegroeid in armoede en racisme in Amerika, breekt ze in het Frankrijk van de jaren twintig door als artiest. Maar misschien maken haar heldendaden als spion in de Tweede Wereldoorlog en haar voortdurende strijd tegen racisme wel de meeste indruk.
Historicus en 'Andere Tijden'-presentator Astrid Sy en regisseur en romanist Femke van Wiggen voelen zich sterk verbonden met Josephine Baker en haar niet aflatende strijd tegen sociaal onrecht. Sy’s grootmoeder vertaalde het kinderboek ‘De regenboogkinderen’ dat Baker ooit schreef en dat sterk geïnspireerd is op haar eigen leven. Van Wiggen, die werkt aan een boek over Josephine Baker, was in 2021 aanwezig bij de bijzetting van Josephine Baker in het Panthéon.
Regenboogkinderen
In deze 'Andere Tijden' special concentreren de makers zich met name op de manier waarop Josephine Baker haar idealen trachtte vorm te geven. Ze reizen naar het kasteel van Milandes, de plek in de Franse Dordogne waar Baker tientallen jaren woonde en haar eigen wereld schiep, met haar twaalf geadopteerde ‘regenboogkinderen’. Haar droom was om hier een veilige haven te scheppen en te bewijzen dat racisme niet hoeft te bestaan. Met onder meer zoons Akio en Brian blikken Sy en Van Wiggen terug op hun ongewone jeugd, Bakers relatie tot het racistische Amerika, haar levensgevaarlijke werk voor het verzet en haar historische speech (als enige vrouw!) tijdens de March on Washington van 1963.ief
Panthéon
Josephine Baker is de eerste zwarte vrouw die is bijgezet in het Panthéon, een eer die alleen de allergrootste Fransen ten deel valt. Met deze bijzetting liet Frankrijk zien Bakers erfenis te willen koesteren. Maar wat betekent die erfenis in een wereld die zo op scherp staat? Waarin polarisatie en populisme toenemen en de strijd tegen racisme een eeuwigdurende zaak lijkt?
Sy en Van Wiggen zijn ook de initiatiefnemers van een expositie over Josephine Baker in het Verzetsmuseum Amsterdam, die op 17 april 2025 opent.
'Andere Tijden Special: De droom van Josephine Baker', maandag 30 december om 20.30 uur bij de NTR op NPO 2.
