'2Doc: White Cube', de relatie tussen kunst en kapitaal op een plantage in Congo bij VPRO
White Cube volgt het proces van een groep Congolese plantagearbeiders die kunst maken, van de opbrengsten land terug kopen en een museum beginnen. Kunstenaar en filmmaker Renzo Martens ('Enjoy Poverty') zet met 'White Cube' de hedendaagse discussie over koloniale geroofde kunst, eigenaarschap en winstdeling op scherp.
Veel musea zijn gebouwd met winst onttrokken aan plantages gedurende de koloniale tijd. Wanneer kunstenaar en filmmaker Renzo Martens (1973) voor de vertoning van zijn film 'Enjoy Poverty' (2008) door het Londense museum Tate Modern wordt uitgenodigd, ziet hij overal Unilever-logo’s. Hierdoor ontstaat zijn interesse in de relatie tussen kunst en kapitaal.
In 'White Cube' onderzoekt hij hoe veel wereldberoemde musea gebouwd zijn met winsten geworven uit plantages. Martens reist in 2011 af naar een voormalige Unilever plantage in Congo, waar sinds 1911 op grote schaal palmolie wordt verbouwd. Hier ontmoet hij de arbeiders die onder erbarmelijke omstandigheden en tegen lage lonen werken op het land dat van hen gestolen is. Door middel van een kunstproject, hoopt Martens lokale kunst te produceren en daarmee geld te genereren voor de plantage.
Met klei uit de rivier boetseren de plantagearbeiders beelden. Vervolgens worden deze sculpturen met behulp van 3D-technologie gereproduceerd, maar dan van chocola. Een product dat wordt gemaakt met cacao en palmolie uit Congo. Met de opbrengsten van het kunstproject kunnen de arbeiders hun land terugkopen en een eigen plantage beginnen. Om kapitaal aan te trekken bouwen ze ook een museum, een white cube, midden op een Congolese palmolieplantage.
Over de maker
Kunstenaar en filmaker Renzo Martens woont en werkt in Amsterdam en Kinshasa. Hij maakte eerder 'Episode I' (2003) en 'Episode III: Enjoy Poverty' (2008).
'White Cube' is geproduceerd door Pieter van Huystee Film & TV in coproductie met VPRO.
De film kwam tot stand met steun van Nederlands Filmfonds, Netherlands Film Production Incentive, Mediafonds, CoBO, VAF, Creative Europe. 'White Cube' ging op IDFA 2020 in premiere en was dit jaar genomineerd voor een Gouden Kalf.
'2Doc: White Cube', dinsdag 16 november om 22.35 uur bij de VPRO op NPO 2.
