'2Doc: Kitten of Vluchteling?' bij de VPRO
Waarom halen we de ene vluchteling met onze eigen auto op en laten we de andere verdrinken aan de grenzen van Europa? In de korte documentaire 'Kitten of Vluchteling?' onderzoekt beeldmaker Tina Farifteh de mechanismen achter empathie, de gevaren van empathie-erosie, en onderwerpt ze de kijker aan een experiment: wie krijgt onze empathie als het aankomt op leven en dood?
Kunstenaar Tina Farifteh kijkt uren per dag naar beelden van mensen op de vlucht. Ze ziet de grove mishandeling en ‘pushbacks’ aan onze Europese grenzen. Honderden filmpjes van verdrinkende mensen. Overvolle, vervuilde kampen, mensen die in Ter Apel buiten slapen. Maar sinds de invasie in Oekraïne ziet ze ook heel andere taferelen. Mensen reden vorig jaar met hun eigen auto naar de grens, onthaalden vluchtelingen met soep, dekens en teddyberen en namen ze zelfs mee naar hun eigen huis.
Hoe kan het dat we zo empathisch zijn naar de een en zo wreed naar de ander? vraagt Tina zich af. In 'Kitten of Vluchteling?' ontleedt ze de mechanismen achter ons absurde gedrag. Wat is het gevaar als we ons laten leiden door empathie? Zijn empathie en xenofobie verschillende kanten van dezelfde medaille? En wat doet de eindeloze beeldenstroom van leed met ons? Ze spreekt wetenschappers, mensen die in actie komen, en onderwerpt de kijker aan een experiment: wie zou jij uit een oorlog redden?
Op confronterende wijze legt Farifteh bloot wie er onderaan de ‘empathieladder’ staat als het aankomt op beslissingen over leven en dood. Die vraag raakt haar ook persoonlijk. Want waar staat zij eigenlijk op de ladder? Ze dacht dat ze erbij hoorde, maar ziet nu hoe mensen die op haar, haar moeder, vader en broertje lijken verdrinken, in elkaar worden geslagen en in Nederland als groot gevaar worden gezien. De vraag rijst of we kunnen veranderen. Is het mogelijk om ‘de ander’ als ‘ons’ te gaan zien?
Over de maker
Tina Farifteh (1982) is een Iraans-Nederlandse fotograaf en filmmaker die woont en werkt in Sexbierum en Amsterdam. Ze kwam op haar dertiende van Teheran naar Nederland en studeerde in 2021 af aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunst in Den Haag. Haar afstudeerproject ‘The Flood', een audiovisuele installatie over de ultieme consequentie van het gebruik van watermetaforen als ‘stroom’, ‘vloedgolf’ en ‘tsunami’ in de berichtgeving over vluchtelingen, won meerdere prijzen. Nu werkt Tina aan ‘Tina in Sexbierum’, een multimediaal project over ontheemding, onthechting, assimilatie, verlies en het verlangen naar een thuis.
'Kitten of Vluchteling?' is een productie van Prospektor in coproductie met VPRO en kwam tot stand met steun van CoBO en Fonds ZOZ.
'2Doc Kort: Kitten of Vluchteling?', dinsdag 26 september om 23.35 uur bij de VPRO op NPO 2.
