Zaterdag in 'Vranckx: Nomaden': De kost van kostscholen
Tussen 1870 en 1970 gingen honderdduizenden kinderen naar een internaat voor inheemse Amerikanen. Sommigen deden dat vrijwillig, anderen werden onder dwang uit hun gemeenschappen gehaald en duizenden kilometers verder in een kostschool geplaatst.
De regering van de Verenigde Staten was in oorlog met de meeste inheemse stammen, en die oorlog bleek te duur voor de staat. Het nieuwe internaatbeleid werd ingevoerd om inheemse culturen en gemeenschappen systematisch te vernietigen. De filosofie was meedogenloos: 'Dood de indiaan, red de mens.'
Nomade Anneleen Ophoff zoekt uit hoe die geschiedenis nog altijd invloed heeft op het leven van de inheemse bevolking. Ze reist naar Oklahoma, de staat waar niet minder dan 83 internaten waren gevestigd, het hoogste aantal in het land. Ze maakt er kennis met drie generaties van vroegere studenten en ontdekt hoe zij omgaan met de gevolgen van culturele uitwissing.
Augustine ging naar internaten voor inheemse kinderen zodra ze zes jaar oud was, in 1948. Net zoals andere kinderen werd ze er geïsoleerd van haar familie, taal en cultuur. Binnen de vier muren van de school werd ze gedwongen geassimileerd. Wie er geen Engels sprak of de militaristische regels niet volgde, kreeg lijfstraffen. 'Pas twintig jaar nadat ik de school verliet, durfde ik weer mijn moedertaal te spreken. Ik leerde ze nooit aan mijn kinderen, zo diep zat de schaamte voor mijn eigen achtergrond.' Vandaag gaat Augustine samen met haar kleindochter Vanessa (34) op zoek naar de puzzelstukjes in hun familiegeschiedenis.
Red Bear, Bryan en Nokusece vertellen hoe zij opgroeiden in de schaduw van de internaten. Elk van hen herinnert zich hoe de kindertijd van hun ouders ook hen beïnvloedde. 'Hoe kan je de volgende generatie opvoeden als je vanbinnen lijdt', vraagt Bryan zich af. 'Op mijn achtste verjaardag riep mijn moeder me bij haar', vertelt Red Bear. 'Ze zei: ik wilde jou niet. Maar ik was nooit boos op haar, in tegenstelling tot mijn broer. Hij kon alleen maar denken aan hoe hij was opgevoed. Uiteindelijk pleegde hij zelfmoord.'
Ook Jim en Charmain gingen allebei naar kostscholen voor inheemse kinderen. Toen Jim eind jaren 70 opzichter werd van de Chilocco Indian Agricultural School, was het beleid op de scholen al sterk verzacht. Maar samen met zijn echtgenote Charmain zoekt hij vandaag naar informatie over een groot mysterie: hoeveel kinderen overleden er op deze campus en wie ligt er begraven op de begraafplaats naast de school?
Voor een jongere generatie is het verleden van de kostscholen bijna onvoorstelbaar. 'Mijn grootmoeder ging naar een internaat', vertelt Casey (17), 'maar ze weigert erover te praten. Nu kampt ze met verslavingen en leeft ze afgesneden van onze cultuur.' Het gezin van Casey probeert weer de band met hun afkomst weer op te bouwen, van traditioneel koken tot inheemse gebeden, het leren van drie inheemse talen en traditionele dans.
Een reportage van Anneleen Ophoff © 2022
'Vranckx: De kost van kostscholen', zaterdag 2 april om 20.10 uur op Canvas.
