Pieter Waterdrinker in 'VPRO Zomergasten 2018'

Pieter Waterdrinker (Haarlem, 1961) is schrijver en Rusland-correspondent. Met zijn boek Tsjaikovskistraat 40 (2017), een 'autobiografische vertelling over Rusland', bestormde hij afgelopen winter de top tien van de CPNB-bestsellerlijst en werd hij genomineerd voor de Libris Literatuurprijs. Het boek gaat niet alleen over de persoonlijke avonturen en worstelingen van de schrijver in zijn surreële nieuwe thuisland, maar beziet ook een eeuw geschiedenis waarin communisme en fascisme hun stempel drukten op Rusland. De buurt rond Waterdrinkers appartement in de Tsjaikovskistraat in Sint-Petersburg was honderd jaar eerder het epicentrum van de Russische Revolutie.

In voorganger Poubelle (2016) houdt Waterdrinker het verwende West-Europa een spiegel voor, een Europa dat tijdens de Maidan opstand in Kiev de Oekraïners steunt met ‘liefde die niets kost’. De roman speelt tegen de achtergrond van de annexatie van de Krim, de oorlog in Oost-Oekraïne (waarvan Waterdrinker ook als journalist verslag deed) en het neerhalen van vlucht MH17.

Over 'VPRO Zomergasten' zegt Waterdrinker: 'Ik was volkomen verbijsterd toen 'Zomergasten' mij vroeg voor deze parel op de Nederlandse tv. In mijn leven, in mijn werk, in mijn literatuur staat altijd één ding centraal: de mens en zijn vaak bizarre lot op deze aardbol. Naast veel over Rusland zal dan ook vooral de mens in mijn tv-fragmenten centraal staan.'

Waterdrinker groeit op in Zandvoort, waar zijn ouders een familiehotel runnen. Over zijn jeugd schrijft Waterdrinker dat die bestond uit 'Wienerschnitzels, borden afwassen, het opstapelen van lege pilskratten op de binnenplaats en dronken mannen en vrouwen aan de bar. Er was geen boek te bekennen.'

Nadat hij als tiener bij zijn eerste bibliotheekbezoek min of meer per toeval kennismaakte met de Russische literatuur – één van de boeken die hij lukraak uit de kast pakte bleek Eerste liefde van Toergenjev te zijn – besluit hij Russisch te gaan studeren. Als hij na een jaar de taal voldoende machtig is om zijn geliefde negentiende-eeuwse schrijvers te lezen, maakt hij snel zijn studie rechten af om vervolgens het avontuur op te zoeken op de Canarische Eilanden, waar hij gaat werken als animator.

Eind jaren tachtig, in de tijd van Gorbatsjov, vertrekt Waterdrinker voor langere tijd naar Rusland om er te werken als reisleider en manusje-van-alles. Het is de chaotische tijd van het uiteenvallend Sovjetrijk: de tijd van de maffia, de zwarte markt en prostituees waar hij in zijn boeken zo meeslepend over vertelt. In 1996 wordt Waterdrinker correspondent in Moskou voor De Telegraaf en Vrij Nederland. Daarmee vestigt hij zich definitief in Rusland. Inmiddels woont hij afwisselend in Moskou en met zijn vrouw Julia en hun drie katten in Sint-Petersburg.

Waterdrinker debuteert in 1998 als schrijver met Danslessen, dat speelt tegen het decor van het naoorlogse Zandvoort. In 2001 volgt Liebmans ring, dat internationaal succes oogst. Verder publiceert hij onder meer de romans Duitse bruiloft (2006), De dood van Mila Burger (2010) en Lenins balsem (2013, genomineerd voor de Libris Literatuurprijs) en het autobiografische De correspondent (2014). Op dit moment werkt hij aan een nieuwe roman en binnenkort verschijnt een nieuwe compilatie van zijn verhalen onder de titel Een dame in Kislovodsk.

'VPRO Zomergasten 2018', zondag 19 augustus om 20.15 uur bij de VPRO op NPO 2.