(Ge)Buis(D): ' De Parelvissers '

"

Dames en heren, u bevindt zich op vlucht PRVLS127 met bestemming Antartica, gelieve uw gordels vast te hechten en te blijven zitten tot het toestel opstijgt." Ik knijp nog even in de billen van een bevallige stewardess die zich richting cockpitruimte begeeft om aldaar te wachten tot het vliegtuig veilige hoogten heeft bereikt. Naast mij zit een jonge vrouw, niet onknap, angstig door haar raampje te turen. Omdat ik geen asociaal empathieloos mens wil zijn, vraag ik haar of het haar eerste vlucht is. "Ja eeuh inderdaad eeuh"zegt ze verlegen. "Ik ben nog nooit de lucht ingegaan". "Echt?", vraag ik verwonderd, "zo een mooi meisje als jij, dat kan toch niet"? Toegegeven, het is een beproefde repliek. Het moet de graad van humor testen waarover ze beschikt, een tacktiek die ik wel vaker toepas bij het leren kennen van wildvreemde mensen. Krijg ik een handtas in m'n aangezicht, dan weet ik dat het geen zin meer heeft om verder te praten.  Gelukkig werpt ze me een mysterieus glimlachje toe, zodat het gesprek kan blijven voortduren. "Mag ik je een domme vraag stellen"? "Doe maar", zeg ik. "Zou je mijn hand willen vasthouden tot we opstijgen, want ik heb nog nooit gevlogen en.... "Geen probleem" vertel ik haar en ik leg mijn hand om de hare. 

We rijden van het tarmac naar de startbaan. Het bulderend geluid van de motoren neemt toe en het vliegtuig zet zich langzaam maar zeker in beweging.

Naarmate de snelheid wordt opgedreven, voel ik kracht van mijn buurvrouw's hand toenemen. Ik kan me inbeelden wat er nu allemaal door haar heen gaat. Nog niet zo lang geleden ging er een soortgelijke spanning door mijn lijf. Iedere zondagavond kroop ik voor mijn kijkkast om de lotgevallen van 'De Parelvissers' gade te slaan. 

Op een dag verdwijnt de führer van het productiehuis 'De Parelvissers', Jan De Ridder, met 100 miljoen. Na vijf jaar nodigt Piet, Jan's jonge broer, de toenmalige collega's  uit voor een weekendje in de Ardennen om gezamelijk een antwoord te vinden op de vele vragen. Hoe langer de vissers in de Ardennen blijven, hoe sneller we te weten komen waarom 'De Parelvissers' naar de haaien is gegaan: slechte programma's maar vooral de verzuurde onderlinge relaties en het gevoel van onoverwinnelijkheid – niet met de voetjes op de grond willen blijven – lagen aan de basis van het faillissement. 

Jan De Ridder is een meelijwekkend individu dat ik eerder zou bestempelen als een naiëve Stalinistische zaag met calimerotrekjes dan een toffe peer die – ocharme ochot – door een aantal van zijn collega's/vrienden werd belogen en bedrogen. Hij doet me denken aan een één of andere goerroe die met enkele vrienden een sekte heeft opgericht en met volle overtuiging enkel gelooft in het goede van een mens. Met zo een uitgangspunt word je in de wereld van vandaag een ordinaire voetmat voor iedereen, een wandelend bord waar met wit krijt de woorden "gebruik mij alstublieft" staat opgeschreven. Eigenlijk is hij een moderne Jezus, zich omringen met vrienden (apostelen) om samen zoveel mogelijk mensen te entertainen (bekeren) met de gemaakte televisieprogramma's. Op het einde van het parcours veranderen de vrienden allemaal in Judassen die – uit opportunisme – de dood van hun 'Herder' in de hand werken. 

De serie bevat ook enkele kwinkslagen die aansluiten bij de actuele zaken van vandaag. Sommige van die plaagstootjes zijn onschuldig en een beetje onnozel, (De pipo's van Woestijnvis) andere zijn dan weer minder opvallend, maar door die onopvallendheid bitsiger en veelbetekenend voor de verhoudingen in het medialandschap. In een interview met een onafhankelijk weekblad counterden de stichters van 'De Parelvissers', Tom Lenaerts, Michiel Devlieger en Michel Vanhove op een licht vijandige manier de kritiek van Aimé Van Hecke al zouden veel tv-gezichten zich verstoppen achter veilige formats. Dit gekoppeld aan de zin uit de reeks ("Sinds wanneer is de VRT de norm" red.) doet me vragen rijzen of de liefde tussen Woestijnvis en de VRT nog even intens is als een paar jaar terug, toen beiden tot een exclusiviteitsovereenkomst kwamen tot 2011. Is het een toevalligheid dat in de serie een telecombedrijf het productiehuis 'De Parelvissers' wil overnemen, of schuilt er meer achter, bijvoorbeeld dat de bende van Wouter Vandenhoute meer heil ziet in een samenwerking met het kapitaalkrachtige Belgacom, dan met het bazige management aan de Reyerslaan? 

'De Parelvissers' is er hoe dan ook in geslaagd om me mee te sleuren in het verhaal van intriges, bedrog en mysterie. Al waren er ook wel mindere momenten, zoals aflevering vier, waar amper 'iets' gebeurde, tot grote ergernis van mijn nieuwsgierige ikje. De windstilte in deze aflevering werd dan weer goedgemaakt en gecompenseerd door een fantastische vijfde aflevering, voor mij het beste uur Vlaamse fictie dat ik ooit heb gezien op het kleine scherm. Het deed me uitkijken naar de ontknoping die, hoopte ik, nog spectaculairder ging zijn.  

Ik waande mezelf opnieuw in het vliegtuig, met de steeds sterker wordende handgreep van mijn buurmeisje, wachtend op het moment dat de neus van het vliegtuig richting hemel trekt. "Het kan elk moment gebeuren" dacht ik bij mezelf, "we zitten nu op topsnelheid". En dan, plots, beginnen we vaart te minderen. Iedereen kijkt naar iedereen, het meisje naast me neemt haar hand weer weg en kijkt me bevragend aan. "Zijn we al in de lucht"? "Neen", antwoord ik, "we minderen vaart".
Een lage harige stem spookt door de intercom: "This is your captain speaking, due to mechanical problems and safety measures this plane will return to the airport, thank you for your understanding." Op het punt dat we moesten opstijgen, minderde het toestel vaart en blijven we verbaasd en teleurgesteld achter op de grond van moeder Aarde.  

Zelfmoord, dat was het dan. Geen verrassingen in de laatste aflevering, enkel feiten te weten komen die we in de voorgaande afleveringen reeds wisten. Het is een ontknoping die eigenlijk geen ontknoping is. "Is het dit maar" dacht ik, toen de aftiteling het scherm afliep. Zes weken lang hechtte ik mijn gordel stevig vast zodat 'De Parelvissers' me konden meenemen. En op het moment dat het moét gebeuren, gebeurt er niets. 

Het is een reactie die de makers zelf in gang hebben gezet. Hoezeer Lenaerts en co benadrukten dat het geen 'whodunit' zou zijn, maar wel een serie waarin 'la condition humaine' centraal stond, toch wilde iedereen twee zaken weten. Leeft Jan De Ridder nog en waarom is hij verdwenen met het geld. Door een kleine scriptwijziging zou dit 'gespeur' vermeden kunnen worden. Bijvoorbeeld door reeds in de allereerste minuut de scene te laten zien – of toch kleine delen ervan -  waarin Piet de video van broer Jan bekijkt. Zo hervalt 'De Parelvissers' tot één enkel vraagje: "Welk aandeel hebben Guido, Ann, Lucas, Xavier, Sofie en Dick in de zelfmoord van Jan". Zo zou de serie zich enkel beperkt hebben tot de onderlinge relaties – de feitelijke betrachting van de makers – zonder de waas van criminaliteit. Tenzij het natuurlijk de bedoeling was om iedereen op het verkeerde been te zetten, want dan is het triumviraat – Lenaerts, Devlieger en Vanhove – perfect in hun opzet geslaagd.

Zoals ik eerder reeds eerder zei, het verhaal van Jan De Ridder komt verrassend goed overeen met dat van Jezus Christus, ruim 2000 jaar geleden. Het is nu enkel wachten of er ook een verrijzenis komt, want zolang het lichaam niet is gevonden, blijft Jan De Ridder voor mij ergens ronddwalen in één of andere grot, wachtend op het ideale moment om zich te wreken op zijn voormalige kompanen.