'Haagse Lobby' over de donorwet

'We hebben nog anderhalf jaar de tijd. Daarin moeten we heel goed zoeken naar wegen om iedereen in Nederland te bereiken.'

De campagne gaat tenminste 50 miljoen euro kosten. Bruins: 'Het budget is geraamd op een bedrag tussen de 50 en 65 miljoen. Dat is ook afhankelijk of er veel mensen zich voor de start van de wet gaan registreren. Dan hoeven we minder mensen een brief en een herhaalbrief te sturen.'

De initiatiefnemer van de wet, D66 Tweede Kamerlid Pia Dijkstra, dacht heel lang dat ze geen meerderheid zou krijgen voor de wet. Tijdens de stemming in de Tweede Kamer had ze er geen grip op. 'Ik was aan het meetellen maar raakte de kluts kwijt.' Uiteindelijk werd de wet met 76 tegen 75 stemmen aangenomen. Dijkstra noemt de lobby voor de nieuwe donorwet achteraf 'ijzersterk'.

Fractievoorzitter van 50PLUS Henk Krol en voormalig Eerste Kamerlid Frank de Grave van de VVD vertellen hoe zij hun stemgedrag wijzigden onder invloed van gewone burgers, die soms door patiëntenorganisaties werden ingeschakeld om politici te beïnvloeden. Krol: 'De stemmingsbel in de Tweede Kamer had al geklonken toen een neef van mij belde die nierpatiënt is. Hij vroeg me hem niet te laten vallen. Toen dacht ik: ik ga toch Pia steunen.' Ook liberaal Frank de Grave wordt overtuigd door Shirley Man, een hartpatiënte die op verzoek van de Hartstichting de senatoren toespreekt. 'Ik zat met een glaasje wijn en dacht: goh dit is zo’n groot belang. Ik heb de plicht om in ieder geval een keuze te maken en dit niet over te laten aan mijn nabestaanden. Haar verhaal was voor mij doorslaggevend', vertelt De Grave. Ook in de Eerste Kamer wordt de wet met een stem verschil aangenomen.

GeenStijl wil het nieuwe systeem nog tegenhouden door na de stemming in de Eerste Kamer een referendum te organiseren. Het lukt niet: er worden onvoldoende handtekeningen opgehaald. Bart Nijman, adjunct-hoofdredacteur van GeenStijl: 'We kregen geen reactie uit het kamp van de initiatiefnemers. Vanuit debatperspectief vind ik dat sneu en tragisch.' Nijman vindt achteraf dat hij een andere strategie had moeten gebruiken: 'We hadden stelliger een kant moeten kiezen. Wij zijn tegen deze wet, want grondwettelijk gaat het te ver.'

In 'Haagse Lobby' van WNL onderzoekt presentator Rick Nieman de emotionele lobby achter de donorwet. In de uitzending spreekt Nieman onder andere de directeur van de Nierstichting Tom Oostrom, initiatiefneemster Pia Dijkstra, fractievoorzitter van 50PLUS Henk Krol, voormalig VVD-Eerste Kamerlid Frank de Grave en minister van Volksgezondheid Bruno Bruins.

'Haagse Lobby', vrijdag 7 december om 22.55 uur op NPO 2.