'Andere Tijden': Zusters uit Suriname
Na de Tweede Wereldoorlog kampt Nederland met een nijpend tekort aan verpleegsters. Minister Willem Drees van Sociale Zaken roept Nederlandse vrouwen op zich aan te melden en ook ziekenhuizen plaatsen advertenties in kranten en bladen als de Margriet en Libelle.
Zo wordt een onverwachte groep gegadigden aangeboord: jonge vrouwen uit Suriname. In de jaren vijftig reizen ruim 200 van hen naar Nederland om er de opleiding tot verpleegster te volgen. Voor sommigen is de verpleging een roeping, voor anderen is het zucht naar avontuur die hen naar Nederland brengt.
Maar iedereen gaat voor het eerst naar Nederland, het land dat zij alleen uit de schoolboeken kennen. De verpleegsters in spe vertrekken met de boot uit Suriname. Een reis van drie weken die niet voor iedereen prettig verloopt. Zeeziekte en heimwee zijn de orde van de dag.
Voor Ruth Haakmat komt de klap op de boot waar zij in 1957 mee naar Nederland vertrekt: 'Pas toen realiseerde ik me: God wat heb ik nou gedaan? Ik had een hut benedendeks en ik zag alleen maar water. Nou, toen werd ik zó misselijk, want ik kon niet meer naar huis. Ik geloof dat ik de hele reis maar twee keer bovendeks ben geweest.'
De verhuizing naar Nederland is voor veel vrouwen een cultuurshock. Het is er koud, de Nederlanders kleden zich grauw en ook op het gebied van hygiëne blijken de Nederlanders er andere gebruiken op na te houden dan Surinamers. Ilse Wijngaarde, die in 1955 in Nederland aankomt, herinnert zich nog goed dat ze na de lange reis snakte naar een douche. Als blijkt dat er geen badkamer is en ze zich in een teiltje moet wassen barst ze in huilen uit. 'Bij mijn ouders hadden we twee badkamers en een douche. Ik was verbijsterd dat er geen douche in het herenhuis was. In Suriname douch je twee keer op een dag.' Ook aan het Nederlandse eten kon ze maar moeilijk wennen. 'In Suriname verrijkten we de jus met groenten, boter en wijn, in Nederland gebruikte men de olie uit het vlees als jus. Dat was erg smakeloos. En iedereen kookte alles door. De andijvie die je soms kreeg voorgeschoteld was net pap.'
Toch zijn de verschillen niet onoverkomelijk. Het merendeel van de vrouwen rondt de opleiding af en ongeveer driekwart van de vrouwen blijft voorgoed in Nederland. Voor Nel Kappel, die in 1957 naar Nederland komt, is het altijd de bedoeling geweest om naar Suriname terug te keren. 'Ik wilde mijn opleiding afronden en terug naar Suriname om het land verder op te bouwen.'
Regie: Reinier van den Hout
Redactie: Nienke Hidding
'Andere Tijden', zaterdag 13 januari om 21.20 uur bij de NTR op NPO 2.
