'Over Leven' drie zondagen over borstkanker

<

STRONG>Zondag 8 april: HET VERDICT
Kristien ontdekte in april vorig jaar een knobbeltje in haar borst, een week later hoorde ze het verdict: kanker. Ze is niet alleen, ieder jaar krijgen enorm veel vrouwen te horen dat ze borstkanker hebben. Er staan die vrouwen dan een hele resem onderzoeken en behandelingen te wachten. Om iemand met borstkanker zo goed mogelijk op te vangen en te begeleiden in de verschillende therapieën richten ziekenhuizen binnen hun organisatie een borstkliniek op. Wij gaan naar het borstteam van AZ Middelheim olv Prof. Amin Makar. Voor de vrouw begint het bij de mammografie, later volgt een punctie. Tijdens het analyseren van het tumorweefsel komt het borstteam tot de conclusie dat het over een kwaadaardige tumor gaat en dat er een borstsparende operatie moet worden uitgevoerd.
Amin Makar is borstchirurg en paste als eerste in Vlaanderen de schildwachtklierprocedure toe. Vroeger werden alle klieren verwijderd ook als bleek dat de kanker niet was uitgezaaid. Met de schildwachtkliertechniek wordt dat vermeden. Na de operatie volgt voor de patiënt een 'ziekmakende' chemotherapie en tenslotte, een klein jaar later, eindigt de volledige behandeling bij radiotherapie. Vanaf dan is het afwachten... Kristien heeft een groot deel daarvan al achter de rug maar het is nog lang niet voorbij. Ze vertelt met de nodige humor en heeft nuchtere kijk op haar allesoverweldigende ziekte.

Zondag 15 april: HET EINDE?
Louisa, Kristien, Saskia en Katrien zijn vrouwen van verschillende generaties. Alle vier hebben ze borstkanker gehad. Alle vier hebben ze de ziekte overleefd. Alle vier zijn ze erdoor getekend.
Hoe kijken Louisa, Kristien, Saskia en Katrien tegen het leven aan? Hebben ze nog hetzelfde lichaam? Of heeft de kanker hen ervan vervreemd? Vandaag kan je als vrouw na een amputatie je borsten laten reconstrueren. Maar geven die nieuwe borsten ook je eigenwaarde terug?
Hoe ga je om met de gedachte dat ook je kinderen je ziekte kunnen krijgen? Kan je als jonge vrouw überhaupt nog aan kinderen denken? En hoe deel je je angsten en twijfels met je partner en huisgenoten?
Vier vrouwen getuigen openhartig over hun ervaringen. Drie wetenschappers vullen hun verhalen aan met praktische tips.

Zondag 22 april: WAAROM IK?
Vlaanderen telt zowat de meeste vrouwen met borstkanker ter wereld. Hoe komt dat? En hoe moeten we de cijfers interpreteren?  Borstkanker komt niet uit het niets, zo leren de cijfers van het Kankerregister. Vroeger stierven er ook al vrouwen aan de ziekte. Alleen waren er toen nog veel infectieziekten, zoals tuberculose. Met de komst van antibiotica en andere infectiewerende middelen konden ze bedwongen worden en traden er andere ziekten op de voorgrond, waaronder borstkanker.
Dat borstkanker intussen is uitgegroeid tot de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen ouder dan 35 jaar, heeft ook te maken met het feit dat wij alsmaar ouder worden. Kanker ontstaat door een opeenstapeling van genetische fouten. Hoe ouder we worden, hoe meer fouten we opstapelen, en hoe groter de kans wordt dat we kanker krijgen. Drie vierde van alle vrouwen met borstkanker zijn ouder dan vijftig.
Onze genen geven onze cellen het commando zich te delen. Als de genen fouten bevatten, geven ze verkeerde commando's, en groeien onze cellen uit tot tumoren.
Ook hormonen spelen een rol. In het geval van borstkanker zijn dat de vrouwelijke hormonen, de oestrogenen. Oestrogenen zijn vooral actief in de puberteit. Ze doen jonge meisjes ondermeer borsten krijgen en maken hen klaar voor de zwangerschap. Hoe langer een meisje aan oestrogenen blootstaat, hoe groter de kans dat haar borsten afwijken en ze later borstkanker krijgt. In het westen zouden meisjes op almaar jongere leeftijd in de puberteit belanden, en almaar vroeger aan oestrogenen blootstaan. Voor sommige wetenschappers is het een van de redenen waarom er vandaag zoveel borstkanker is. En er in de toekomst nog meer borstkanker zal zijn.
Hormonen worden op hun beurt beïnvloed door voeding. Vetrijke gerechten zouden de oestrogeenproductie stimuleren, net als witte suikers. In landen waar mensen weinig vetrijke voeding consumeren, zoals in Japan, zijn er opvallend minder vrouwen met borstkanker. Om het risico op borstkanker te beperken, raden gezondheidsspecialisten vrouwen en vooral jonge meisjes dan ook aan minder vetten en suikers te eten.
Ook in het milieu zitten stoffen die de hormonen beïnvloeden. Ze zijn onder meer afkomstig van huishoudproducten en zouden volgens sommige wetenschappers borstkanker kunnen veroorzaken. Hun boodschap luidt dat we met bepaalde producten voorzichtig moeten omspringen.
Intussen kunnen vrouwen alleen maar het risico op borstkanker verkleinen door regelmatig hun borsten te laten onderzoeken. Als ze vijftig jaar en ouder zijn, kunnen ze in een gespecialiseerd centrum terecht voor een mammografie, een röntgenonderzoek van het borstweefsel. Met de mammografie kunnen artsen borsttumoren opsporen in een vroeg stadium en voorkomen dat de kanker uitzaait. Helaas is de techniek niet geschikt voor jongere vrouwen, omdat de röntgenstralen bij hen net kanker kunnen uitlokken.

Sommige wetenschappers dromen daarom van een methode waarmee alle vrouwen onderzocht kunnen worden. In Zwijnaarde werken ze bijvoorbeeld aan een test die borstkanker opspoort via het bloed. De test moet het mogelijk maken kanker te detecteren nog voor er tumoren ontstaan. Als de onderzoekers in hun opzet slagen, dan ziet de strijd tegen borstkanker er allicht helemaal anders uit.  En zullen vrouwen niet langer voor amputaties moeten vrezen.

'Over Leven', op 8, 15 & 22 april om 22.00 uur op Canvas