'Nachtwacht': Euthanasie bij dementie moet kunnen
Drie gasten. Een uitdagende stelling over een belangwekkende kwestie. En Jan Leyers. Met die ingrediënten probeert Nachtwacht klaarheid te scheppen en uitwegen te vinden temidden van de stortvloed aan problemen en opinies die we vandaag over ons heen krijgen.
In deze aflevering gaat het over de vraag of euthanasie bij dementie moet kunnen.
Ex-senator Jacinta De Roeck is één van de voortrekkers van LEIF, het Levenseinde Informatieforum dat mensen begeleidt die denken aan euthanasie. Zij vindt dat ook mensen met dementie euthanasie moeten kunnen krijgen, als ze daar tenminste voor gekozen hebben vóór ze dement werden.
'Ik wil voor mezelf bepalen welk soort leven voor mij zinvol is in de toekomst. Wanneer ik bijvoorbeeld mijn kinderen niet meer herken, hoeft het voor mij niet meer', aldus Jacinta De Roeck.
Voor De Roeck draait het om waardigheid. Je kan best gelukkig in het zonnetje zitten wanneer je dement bent, maar als je dan tegen je eigen kinderen zegt: 'Mijn kinderen bezoeken mij nooit', omdat je ze niet meer herkent, dan ben je je waardigheid kwijt.
Daarom wil De Roeck dat de euthanasiewet zo wordt aangepast dat je, wanneer de diagnose van beginnende dementie gesteld is, kan vastleggen vanaf welk punt in de toekomst je niet meer verder wil. Vandaag kan dat niet, en dus zijn er mensen die al van bij de eerste tekenen van dementie zelf uit het leven stappen. 'Dat is jammer, want misschien hadden die mensen nog een aantal goeie maanden of zelfs jaren in het verschiet', zegt Jacinta De Roeck.
Maar ouderenpsychiater An Haekens wijst erop dat mensen met dementie niet meer dezelfde persoonlijkheid hebben als voorheen. Hoe kan hun 'vorige' ik dan beslissen dat de huidige dood moet? 'Je ziet mensen door die dementie veranderen in alle richtingen. Sommige mensen worden agressiever, bij anderen zeggen de kinderen: 'Eindelijk kan ik eens rustig bij mijn vader zijn van wie ik mijn hele leven schrik heb gehad.' En hoe moet het wanneer bijvoorbeeld de kinderen wél klaar zijn om afscheid te nemen van hun vader, maar hun moeder nog niet? Wie beslist dan wanneer het moment gekomen is? En kan je van dokters vragen om iemand die vrolijk in de zetel zit een spuitje te geven?'
'Wij zijn daarvoor niet geschoold of getraind. Wij zijn geen dokter geworden om over leven en dood te beslissen', vertelt An Haekens.
Maar wat is dementie eigenlijk? Wat gebeurt er in de hersenen van iemand die aan dementie lijdt? En kan je met die kennis vastpinnen op welk moment iemand wel nog de wil tot leven kan uiten, en vanaf welk moment niet meer? Dat vraagt Jan aan de Nederlander Hans van Dam, docent hersenaandoeningen en gespecialiseerd in alle vragen rond het levenseinde.
'Nachtwacht', zaterdag 7 maart om 22.05 op Canvas en canvas.be.
