'Vranckx en de Nomaden': Disease with no name

Gelukkig zijn er de community workers. Meestal laagopgeleide vrouwen die in moeilijke omstandigheden mensen met HIV bij hen thuis ondersteunen. Nomaden Caroline Masquillier en Anne Hendriks maakten een portret van een aantal van deze vrouwen.

Caroline Masquillier is sociologe. Ze trok voor Universiteit Antwerpen naar de townships in Zuid-Afrika om er onderzoek te doen naar de community health workers: 'Deze vrouwen maakten zo’n indruk op me dat ik hun belangrijke, harde en vaak zelfs gevaarlijke werk niet alleen in de academische wereld wilde voorstellen, maar ik wilde het ook tonen aan de buitenwereld. Daarom maakte ik er samen met Anne Hendriks een reportage over.'

Caroline en Anne volgen vier moedige vrouwen tijdens hun dagelijkse patiëntenronde. Ondanks een karig loon en moeilijke werkomstandigheden, zetten ze zich dagelijks in om mensen die leven met HIV thuis te ondersteunen in hun behandeling. Mensen die HIV positief zijn, dragen een stigma met zich mee en er hangt een taboe over het virus. Mensen durven nog steeds niet altijd aan hun familie te vertellen dat ze positief zijn of willen niet geassocieerd worden met een community health worker. De vier vrouwen die Caroline en Anne in deze reportage volgen, moeten zich soms in bochten wringen om toch tot bij hun patiënten te geraken.

'Je kiest niet voor hoofdpijn. Je kiest niet voor diabetes. Zo kies je ook niet voor HIV. HIV is geen doodsvonnis. Het virus doodt niet. Het kan je doden als je opgeeft en je medicatie niet goed neemt.' - Linda, community health worker

In Mitchells Plain, in de buitenwijken van Kaapstad, krijgen Caroline en Ann de kans om een traditionele sangomasessie bij te wonen. Tammy is community health worker én traditionele genezer.

'Wanneer je traditionele geneeskunde toepast, blijft alle ziekte bij je weg. Je voorouders vechten er namelijk tegen in je bloed en botten. Mensen met HIV of TBC help ik echter door hen naar het ziekenhuis te sturen. Ik weet dat je hen niet met traditionele geneeskunde kan behandelen.' - Tammy

Deze documentaire is niet alleen een Nomaden-reportage voor 'Vranckx', maar kadert ook in ‘Field’ (www.field.community), een creatief collectief rond wetenschapscommunicatie. Dit collectief werd opgericht door Caroline Masquillier met de bedoeling om op een creatieve manier academisch onderzoek aan een breder publiek te tonen. Op die manier kunnen onderzoeksresultaten, zowel binnen als buiten de academische wereld, beter worden begrepen. Disease with no name is Fields eerste documentaire. De makers bieden zo een meer persoonlijk kijk op de verhalen achter het sociologisch onderzoek aan de Universiteit Antwerpen over community health workers.

Een reportage van Caroline Masquillier en Anne Hendriks © 2020

'Vranckx en de Nomaden', zaterdag 30 mei om 20.10 uur op Canvas.