Nederlanders winnen het 26ste Groot Dictee der Nederlandse Taal

In het eerste deel van het dictee deed Vlaanderen het iets beter dan Nederland.  Bij de gewone deelnemers was er een ex-aequo tussen de Vlaming Bert De Kerpel en de Nederlander Mark Beumer, met 11 fouten. Bij de prominenten was Bart Cannaerts de sterkste met 16 fouten. En gemiddeld maakten de Vlamingen iets minder fouten dan de Nederlanders.

Maar in de finale met zes moeilijke woorden waren 'tomaten-groentesoep' en 'gequeued' er te veel aan voor Vlaanderen.

Het dictee werd dit jaar geschreven door Lieve Joris, de Vlaamse auteur die al tientallen jaren in Nederland woont.  In haar dicteetekst, Lang leve het heen-en-weer, speelde zij dan ook volop met de verschillen in taal en cultuur tussen Vlaanderen en Nederland.

Vernieuwing
Het Groot Dictee der Nederlandse Taal zag er dit jaar anders uit dan vroeger. Voor het eerst stond Freek Braeckman aan de zijde van Philip Freriks om de tekst van het dictee voor te lezen. Maar dé grote vernieuwing was de scherpere focus op de 'taalstrijd' tussen Nederland en Vlaanderen. Beide ploegen bestonden uit 15 prominente deelnemers en 15 onbekende mensen die werden geselecteerd door respectievelijk De Volkskrant en De Morgen. Zij schreven eerst allemaal samen de dicteetekst van Lieve Joris. Daarna volgde een finale waarbij de beste Nederlandse en Vlaamse deelnemers het tegen elkaar opnamen in een taalkundige 'penaltyreeks' van zes moeilijke woorden. Die bepaalde wie deze spellingderby der Lage Landen won.

Lang leve het heen-en-weer
Het eerste deel van Het Groot Dictee was Lang leve het heen-en-weer, de dicteetekst van Lieve Joris over haar ervaringen met de taalverschillen in Vlaanderen en Nederland. Met passages als:

'Op mijn tweeëntwintigste verliet ik dit sacrosancte, breliaanse universum en verkaste naar Nederland, waar een kotelet een karbonade heette, caoutchouc rubber, een froufrou een pony en een brood niet grijs was maar bruin. In Mokum voelde ik me algauw senang. Ik leerde jij-bakken pareren, linkmiegels vermijden en ervoer mijn expatriatie nooit als een collocatie. Allengs maakte ik kennis met hachee, gruttenpap en krentjebrij, maar ook met saté en spekkoek, en at niet alleen halal maar ook koosjer.'

Daar keken heel wat deelnemers toch wel van op. Na de correctieronde leek de derby op een gelijkspel af te stevenen. Bij de onbekende deelnemers was er namelijk een ex-aequo tussen de Nederlander Mark Beumer, een duurzaamheidsadviseur uit Amsterdam, en de Vlaming Bert De Kerpel, een student uit Wevelgem die voor vertaler studeert aan de Ugent. Zij hadden allebei 11 fouten. Bij de prominenten deed Bart Cannaerts het met 16 fouten iets beter dan de Nederlandse scenarist en regisseur Frank Ketelaer met 18 fouten.

De finale
Na het dictee volgde het finalespel. Daarin namen Bart Cannaerts en Bert De Kerpel het op tegen de Nederlanders Mark Beumer en Frank Ketelaer. Om beurt moesten de bekende en onbekende duo’s een moeilijk woord spellen. Nederland nam al direct voorsprong met hun versie van 'tomaten-groentesoep'. Het verschil bleef gelijk met 'of-of-', 'caffè latte', 'F-16-piloot' en 'déjà-vugevoel'. Maar het laatste woord – 'gequeued' – deed Vlaanderen helemaal de das om: Bart Cannaerts schreef in dat woord twee fouten en Frank Ketelaer maar één. Zo had Vlaanderen in het finalespel acht fouten en Nederland maar zes. En daarmee ging de overwinning in deze spannende 26ste editie van het Groot Dictee naar Nederland.

Morele winnaars
De Vlamingen verloren dan wel de finale, in het eigenlijke dictee deden ze het iets beter dan de Nederlanders:

Vlamingen globaal: gemiddeld 21 fouten
Nederlanders globaal: gemiddeld 24 fouten
Vlaamse prominenten: gemiddeld 25 fouten
Nederlandse prominenten: gemiddeld 30 fouten
Vlaamse onbekenden: gemiddeld 18 fouten
Nederlandse onbekenden: gemiddeld 17 fouten

Opmerkelijk is ook de score van Mateusz Klimek, een Poolse student Nederlands die een wildcard kreeg voor het dictee en het met 31 fouten uitstekend deed. Het Groot Dictee is heel populair bij studenten Nederlands in Polen. Velen van hen doen elk jaar trouw mee.

De jury
Het Groot Dictee der Nederlandse Taal kreeg dit jaar ook een nieuwe juryvoorzitter. De plaats van advocaat Inez Weski werd na vier jaar overgenomen door de Nederlandse VVD-politica Annemarie Jorritsma. De andere juryleden waren journalist en auteur Ludo Permentier, en de schrijver van het dictee, Lieve Joris.

Het palmares
Het is al het tweede jaar op rij dat de Nederlanders het dictee winnen. De Vlamingen hebben nochtans altijd goed gescoord op het dictee. Sinds het ontstaan in 1990, hebben zij al dertien keer de eerste prijs weggekaapt, tegenover twaalf Nederlandse zeges, wat des te opmerkelijker is gezien de numerieke overmacht van onze noorderburen, ook in het aantal deelnemers. Eén keer was er een ex-aequo, in 2011 meer bepaald.

Juryvoorzitter Annemarie Jorritsma: 'Als je het bekijkt over de 26 afleveringen, begint er meer balans te komen. Maar vorig jaar hebben de Nederlanders ook gewonnen. Dus de Vlamingen moeten zich wel gaan herpakken.'

Overzicht van de beste Vlaamse prominenten sinds 1991:

Eugène Berode 1991, ex-taalraadsman VRT, met 8 fouten
Paul Cockx, 1991, schrijver, 8 fouten
Luuk Gruwez , 1993, dichter, 8 fouten
Ward Ramaekers, 1996, schrijver, 10 fouten
Christophe Vekeman, 2002, schrijver, 10 fouten
Stefan Brijs, 2007, schrijver, 10 fouten
Peter Terrin, 2007, schrijver, 10 fouten
Johan Tas, 1995, VRT-journalist, 11 fouten
Annelies Van Herck, 2004, VRT-journalist, 12 fouten
Jan Hautekiet, 1993, radiopresentator, VRT-manager, 13 fouten
Bavo Claes, 1992, VRT-journalist en schrijver, 14 fouten
Ghislaine Nuytten, 1996, mannequin en presentatrice, 14 fouten
Phara De Aguirre, 2002, VRT-journalist, 14 fouten
Hendrik Vos, 2008, 19 fouten
Jan Van den Berghe, 2009, 10 fouten
Thomas Siffer, 2010, 28 fouten
Freek Braeckman, 2011, 4 fouten (ook algemeen winnaar)
Rik Coolsaet, 2012, 20 fouten
Maud Vanhauwaert, 2013, 14 spelfouten
Christophe Vekeman, 2014, 11 fouten
Bart Cannaerts, 2015, 16 fouten (in het eerste deel van het Dictee)

Het Groot Dictee op canvas.be
Op canvas.be kon je voor het eerst online via streaming meedoen met het Groot Dictee. En dat kan ook nu nog. Je typt de tekst op je pc in het juiste vak in en na afloop krijg je meteen de correctie en je score.

'Het Groot Dictee' is een co-productie van Men At Work TV Produkties en Canvas.