'Kruispunt': de taal van klei

zaterdag 17 maart 2018

In het uiterste noorden van Friesland vindt momenteel een dappere cultuurstrijd plaats. Bewoners van de streek Het Bildt springen op de bres voor het behoud van hun eigen taal en identiteit nu het Bildt na een recente herindeling niet langer een afzonderlijke gemeente is.

Niet omdat ze zichzelf beter vinden, maar om te behouden wat eigen en vertrouwd is.


Gemeenteraadsverkiezingen
Met de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur staat 'Kruispunt' stil bij de verbondenheid die mensen voelen met de plek waar ze wonen. Een verbondenheid die in het Bildt en op andere plekken in Nederland regelmatig onder druk komt ten gevolge van gemeentelijke herindelingen, schaalvergroting en globalisering.

Bildtse initiatieven
'Wie zijn eigen taal wegsmijt, raakt zijn hele wezen kwijt' vinden de Bilkerts en daarom schieten de initiatieven om de taal te behouden als jonge aardappelplanten uit de klei. Er verschijnen boeken en gedichten in het Bildts, de plaatselijke krant publiceert een groeiend aantal Bildtstalige berichten en er is zelfs een Groot Bildts Dictee. Maar het blijft niet bij de taal: nu de strijd om het behoud van gemeentestatus verloren is moeten gloednieuwe palen gaan markeren waar het Bildt precies ligt.

Onvermijdelijke verandering?
Zijn de veranderingen waardoor identiteiten veranderen en talen verdwijnen onvermijdelijk? Of heeft het wel degelijk zin om je er tegen te verzetten? En hoe dan?

Gerard de Jong is hoofdredacteur van de Bildtse Post. Als twintiger besloot hij zijn droom om journalist te worden bij De Volkskrant op te geven toen het krantje van zijn geboortestreek door het overlijden van zijn opa zonder leiding kwam te zitten. Inmiddels is hij de grootste voorvechter van de Bildts, een wat stugge taal die al in de 16e eeuw is ontstaan door vermenging van het Fries met het Hollands van import-arbeiders.

Aldert Cuperus is streekhistoricus en '100% Fries, maar 125% Bilkert'. Met kromme tenen zag hij de borden van de gemeente Het Bildt verdwijnen bij de recente herindeling. Maar hij heeft het voor elkaar gekregen dat er nieuwe palen komen te staan op de regiogrens, 'want mensen moeten het wel weten wanneer ze in het Bildt zijn.'

Lysbert Faber is een dertiger die samen met een vriendin speciaal op cursus is gegaan om de taal die ze haar hele leven al spreekt ook goed te leren schrijven. 'Ik vond het zo raar dat ik aan mensen met wie ik altijd Bildts spreek een verjaardagskaart in het Nederlands schreef!'. Tegelijkertijd signaleert ze dat veel jonge mensen wel wat anders aan hun hoofd hebben dan de strijd voor hun streektaal.

'Kruispunt', zondag 18 maart bij de KRO om 23.05 uur op NPO 2.


TVvisie Extra



Onze apps

Download onze app op de Google Play Store Download onze app in de App Store

Meest recente

Multimedia SPOTLIGHT

Kijktip van de dag

'Vive le Vélo, Leve de Ronde' - Karl Vannieuwkerke (Eén)

Karl ontvangt David van der Poel, Jolien D'hoore en Stijn Steels aan zijn tafel in de Vlaamse Ardennen om te praten over hun passie voor de koers en 'Vlaanderens mooiste'. Sammy Neyrinck duikt in de sfeer van de Ronde voor dagverse reportages uit het peloton. En Bart Aerts gaat op zoek naar verhalen rond wielerlegende Briek Schotte.

'Vive le Vélo, leve de Ronde', om 21.00 uur op VRT 1.

Dossiers

NU en STRAKS op tv

volledige TVgids
  • 12:29
    Blokken
    00:05
    Journaallus
  • 12:30
    Lentebeelden
    23:10
    Nachtlus
  • 12:55
    Helden
    21:00
    Geen uitzending
  • 12:20
    Milo
    01:25
    Geen uitzending
  • 12:15
    Achter gesloten deuren
    00:50
    Geen uitzending
  • 11:55
    Geen uitzending
    00:50
    The Big Bang Theory
  • 10:10
    Geen uitzending
    14:40
    Stargate SG-1
  • 12:15
    Strong Medicine
    01:00
    The Flying Doctors
  • 10:00
    Joe
    00:40
    Geen uitzending
  • 12:35
    De Tafel van Gert
    00:00
    Celebrity MasterChef Vlaanderen
  • 12:40
    NCIS
    00:20
    ER
  • 12:05
    Borderforce USA: The Bridges
    00:45
    Hawaii Five-0
  • 12:15
    Dr. Phil
    00:35
    Love Island
  • 12:10
    World's Most Evil Killers
  • 12:00
    Wijzer Wonen
    00:50
    Herhalingslus
  • 12:53
    Zo doe je het!
    00:00
    Je Kijkt Naar De Sterren
  • 12:55
    Hidden Gems
    00:55
    Guillaume's Paris
  • 11:25
    Premier League
    01:00
    Six Nations
  • 12:20
    Death in Paradise
    00:35
    Murdoch Mysteries
  • 12:46
    NOS Journaal
    01:11
    EenVandaag
  • 12:16
    Matthäus Passion
    00:26
    Portrait de la jeune fille en feu
  • 12:49
    Bob de Bouwer
    00:25
    Sophie & Jeroen